Η απεργία των γυναικών

ΤΗΣ ΕΥΑΝΝΑΣ ΒΕΝΑΡΔΟΥ (venardu@enet.gr)
«Γυναίκες έτοιμες για όλα». Αυτός είναι ο ελληνικός τίτλος του αγγλικού φιλμ «We want sex» και, όχι, δεν πρόκειται για κάποια ροζ ταινία. Βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και περιγράφει την ιστορία μιας ομάδας εργατριών που τα έβαλαν με μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο, τη Ford Motors.
Ο σκηνοθέτης, ο Νάιτζελ Κόουλ, πριν χρόνια μας έδωσε το σπαρταριστό φιλμ «Του Θεού το χόρτο», με την Μπρέντα Μπλέθιν στον ρόλο μιας ηλικιωμένης που αρχίζει να καλλιεργεί μαριχουάνα. Τώρα επιστρατεύει την πρωταγωνίστρια του Μάικ Λι, Σάλι Χόκινς («Τυχερή κι ευτυχισμένη»), που ενσαρκώνει τη δυναμική εργάτρια Ρίτα Ο' Γκρέιντι. Στην πραγματικότητα ο χαρακτήρας αυτός βασίστηκε σε 2-3 γυναίκες που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην ιστορική απεργία «Φορντ Ντάγκενχαμ» το 1968. Η απεργία αυτή, στην οποία συμμετείχαν 187 ράφτρες, είχε ως αποτέλεσμα την ψήφιση του νομοσχεδίου για την ισότητα στις αμοιβές και άλλαξε το εργασιακό καθεστώς για εκατομμύρια γυναίκες.
Το 1968 η Ford Motors, η βιομηχανική καρδιά του Εσεξ, που είχε την έδρα της στο Ντάγκενχαμ, απασχολούσε 55.000 άτομα και παρήγαγε 500.000 αυτοκίνητα ετησίως. Την ώρα που οι άντρες εργάζονταν σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, οι γυναίκες έραβαν τις ταπετσαρίες των αυτοκινήτων στα γεμάτα υγρασία κτίρια του '20, με τη βροχή να διαπερνά τις οροφές το χειμώνα και σε ατμόσφαιρα θερμοκηπίου το καλοκαίρι. Οι εργάτριες έχασαν την υπομονή τους όταν η Φορντ τις χαρακτήρισε «ανειδίκευτες». Οπλισμένες με κουράγιο, κοινή λογική, αλλά και χιούμορ, τα έβαλαν με τους εργοδότες τους, την τοπική κοινωνία και τελικά με την κυβέρνηση. Στην πορεία βρήκαν έναν αναπάντεχο σύμμαχο: την πολιτικό Μπάρμπαρα Καστλ, που έδωσε τη δική της μάχη στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Στο φιλμ η Ρίτα και οι συνάδελφοί της αντιμετωπίζουν με χιούμορ τις συνθήκες δουλειάς τους. Ομως βλέποντας τις αποδοχές τους να μειώνονται και τη δουλειά τους να υποτιμάται, εξοργίζονται και αποφασίζουν να οργανωθούν. Τις υποστηρίζει ενεργά ο Μπομπ Χόσκινς, εκπρόσωπος του συνδικάτου (υπήρξε όντως ένα τέτοιο πρόσωπο, ο 91χρονος σήμερα Φρέντερικ Μπλέικ).
Οι 187 εργάτριες ξεκινούν απεργία διαρκείας και διαδηλώνουν με αίτημα ίση αμοιβή με αυτή των ανδρών συναδέλφων. Φτάνουν μέχρι τη Βουλή των Κοινοτήτων. Κάποια στιγμή, έκπληκτες, βλέπουν τους οδηγούς να κορνάρουν και να τους σφυρίζουν επιδοκιμαστικά. Τι είχε συμβεί; Από λάθος, δεν είχαν ξεδιπλώσει εντελώς τα πανό τους, με αποτέλεσμα το σλόγκαν τους «We want sex equality!» να διαβάζεται «We want sex»! Η Μπάρμπαρα Καστλ, από τις λιγοστές γυναίκες πολιτικούς τότε, αρχίζει να συμμερίζεται τις διεκδικήσεις τους, πιέζοντας τον πρωθυπουργό Χάρολντ Γουίλσον να της αναθέσει την υπόθεση των συνδικάτων.
Εν τω μεταξύ οι άντρες των απεργών αρχίζουν να δυσανασχετούν. Ενώ αρχικά μοιάζουν να το διασκεδάζουν (τότε η γυναικεία εργασία θεωρούνταν υποδεέστερη, ενώ ήταν πρωτοφανές γυναίκα να απεργεί), αρχίζουν να τις πιέζουν να επιστρέψουν στη δουλειά. Η Ford αρχίζει να ζορίζεται: το στοκ σε καθίσματα αυτοκινήτων σχεδόν τελειώνει και η εταιρεία αδυνατεί να παραγάγει νέα αυτοκίνητα! Ως αποτέλεσμα 5.000 άντρες χάνουν τη δουλειά τους. Το θέμα παίρνει εθνικές διαστάσεις και οι εργάτες πλέον έχουν κάθε λόγο να είναι εναντίον των γυναικών συναδέλφων τους.
Η Ρίτα καταφέρνει τελικά να τους πάρει με το μέρος της. Τελικά, στη Βουλή, η Καστλ διαπραγματεύεται με τον εκπρόσωπο της Φορντ και καταφέρνει να τον πείσει να δώσει στις εργάτριες το 92% του μισθού των αντρών. Το 1970 η νίκη γίνεται και επίσημη με την ψήφιση του Equal Pay Act...
Είναι πάντως χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με έρευνες, ακόμα και εν έτει 2010 οι γυναίκες στη Βρετανία αμείβονται κατά 16,4% λιγότερο την ώρα, από τους άνδρες συναδέλφους τους...
Ο παραγωγός της ταινίας Στίβεν Γούλι άκουσε τις γυναίκες αυτές σε μια ραδιοφωνική εκπομπή: «Με εντυπωσίασε το πόσο αθώες και απολιτικές ήταν. Το μόνο που ήθελαν ήταν μια δίκαιη συμφωνία. Αποφασίσαμε να μην εστιάσουμε σε μια από αυτές - κι έτσι δημιουργήσαμε τη Ρίτα. Ομως η απεργία έγινε όπως ακριβώς περιγράφουμε και οι γυναίκες όντως συνάντησαν την Μπάρμπαρα Καστλ».
Ο σκηνοθέτης Νάιτζελ Κόουλ, που βασίστηκε σε πλούσιο αρχειακό υλικό, είχε μεγαλώσει στο Ντάγκενχαμ την εποχή της απεργίας. Τα γυρίσματα ωστόσο δεν έγιναν εκεί. Τα κτίρια αυτά δεν υπάρχουν πια. «Θυμίζει πόλη φάντασμα», λέει η Σάλι Χόκινς, που έκανε έρευνα στην περιοχή.
Γύρισαν το φιλμ σε ένα εργοστάσιο στην Ουαλία που έκλεισε πριν από λίγους μήνες, αφήνοντας στο δρόμο 5.000 ανθρώπους... «Ολο αυτό το κλίμα ενδυνάμωσε την επιθυμία μας να κάνουμε την ταινία. Και χρησιμοποιήσαμε πολλούς ντόπιους».
«Οι γυναίκες της Φορντ», λέει ο Στ. Γούλι, «δεν είχαν ιδέα πόσο σημαντικό ήταν αυτό που πέτυχαν». Πράγματι, τα γεγονότα στο Ντάγκενχαμ (που συνέπεσαν με τον Μάη του '68 στο Παρίσι) τάραξαν τις μεγάλες εταιρείες διεθνώς, που καθόλου δεν ενθουσιάστηκαν στην ιδέα να πληρώνουν τις γυναίκες το ίδιο με τους άντρες.
Ολ' αυτά θυμίζουν στο σύγχρονο θεατή τους αγώνες που δόθηκαν και στην Ελλάδα για τη διασφάλιση στοιχειωδών εργασιακών δικαιωμάτων. Μέχρι σήμερα δηλαδή. Γιατί, πλέον, καταστρατηγούνται όλα...
ΠΗΓΗ:Enet.gr