Σώθηκαν από τη µανία των Ταλιµπάν

Μαίρη Αδαμοπούλου
Πολύτιµα αρχαία έργα τέχνης, που σώθηκαν από τις καταστροφές ενός εµφυλίου και µιας εισβολής στο Αφγανιστάν, κάνουν τον γύρο του κόσµου
Αφγανιστάν για τους περισσότερους σηµαίνει σοβιετική εισβολή. Εµφύλιος. Βάρβαροι Ταλιµπάν που καταστρέφουνοτιδήποτε δεν έχει σχέση µε το Ισλάµ. Γυναίκες µε µπούργκα. Πόσοι γνωρίζουν όµως πως στηγη αυτή, απ’ όπου πέρασε ο Μέγας Αλέξανδρος, αποκαλύφθηκε ίσως ο µεγαλύτερος αρχαιολογικός θησαυρός του 20ού αιώνα – κάπου 21.000 πολύτιµααντικείµενα από τον «Χρυσό Λόφο» (Τιλιά Τεπέ) αλλά και νοµαδικοί τάφοι ηλικίας 2.000 ετών;

«Ουδείς» ήταν η απάντησηακόµη και από ταχείλη των αρχαιολόγων. Αποτέλεσµα, οιπερισσότεροι πίστευαν πως ο πολύτιµος αυτός θησαυρός είχε πέσει στα χέρια αρχαιοκαπήλων ή είχε λειώσει ως χρυσός στη δεκαετία του ‘90 επί κυριαρχίας των Ταλιµπάν.

Οµως ο θησαυρός αυτός διασώθηκε και από το 2006 περιοδεύει στην Ευρώπη, ξεκινώντας από το Παρίσι µε ενδιάµεσες στάσεις στο Τορίνο,το Αµστερνταµ, την Ουάσιγκτον, το Σαν Φρανσίσκο, το Χιούστον, την Οτάβα, τη Βόννη. Και τώρα 200 αντικείµενα απ’ αυτόν έχουν βρει τη θέση τους στο Λονδίνο, στην έκθεση του Βρετανικού Μουσείου υπό τον τίτλο «Αφγανιστάν: Σταυροδρόµια του αρχαίου κόσµου».

Το µυστικό κρατούσανκαλά κρυµµένο οιεργαζόµενοι στο Εθνικό Μουσείο τηςΚαµπούλ – το οποίο είχε απολέσει το 70% των εκθεµάτων του είτε στο µετα-σοβιετικό χάος είτε από την καταστροφικήµανία των φανατικών µουσουλµάνων.

Συσκεύασαν σε δέκα µεταλλικά κιβώτια τον θησαυρό και τον κατάχωσαν στο θησαυροφυλάκιο της κεντρικής τράπεζας της χώρας, σταυπόγεια του προεδρικού µεγάρου, µετά την αποχώρηση των σοβιετικών δυνάµεων το 1989. Κίνηση που έθεσε σε κίνδυνο ακόµη και τη ζωή τους στα χρόνια που ακολούθησαν: εκείνα της κυριαρχίας των Ταλιµπάν, που αναζητούσαν επίµονα τις πολύτιµες αρχαιότητες.

«Οταν ανοίξαµε τις κούτες, ήταν σαν να βρισκόµασταν στον τάφο του Τουταγχαµών», θυµούνται οι αρχαιολόγοι που συµµετείχαν στην αποκάλυψη το 2001, οπότε και εισέβαλαν αµερικανικές δυνάµεις απωθώντας τους Ταλιµπάν. «Ξαφνικά οι Αφγανοί συνειδητοποίησαν ότι είχε διασωθεί η πολιτιστική τους κληρονοµιά». Τι περιείχαν οι κούτες;Περίτεχνα χρυσά στεφάνια, λεπτεπίλεπτα κοσµήµατα, εντυπωσιακά µεταλλικά αγγεία µε ανάγλυφες παραστάσεις, θεότητεςόπως η Αφροδίτη και ο ∆ιόνυσος σµιλεµένες πάνω σε ολόχρυσα βραχιόλια, εύθραυστες θεότητες τηςΑνατολής σκαλισµένες σε ελεφαντόδοντο, χτένες µε ολόκληρες παραστάσεις, γλυπτά τηςκλασικής εποχής, πολυτελή επισµαλτωµένα γυάλινα αγγεία,σκαλιστά όπλα από πολύτιµα µέταλλα...

Εργα τέχνης που προέρχονται από τέσσερις σηµαντικές διαφορετικές θέσεις, οι οποίες ανήκουν στα γεωγραφικά σύνορα του Αφγανιστάν: έναν αγροτικό οικισµό της Εποχής του Χαλκού, το Τέπε Φουλόλ, ο οποίος χρονολογείται στο 2000 π.Χ., που µε τα χρυσά του κοσµήµατα αποδεικνύει πως ήδη από τα χρόνια εκείνα υπήρχαν επαφές µε τα κέντρα του Ιράκ και του Ιράν.

Από την ελληνιστική πόλη Αϊ Χανούµ, κοντά στον Ωξο ποταµό στα σύνορα µε το Τατζικιστάν, που ιδρύθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο. Από το Μπέγκραµ, όπου στα έργα τέχνης της περιοχής συναντώνται τρεις διαφορετικοί κόσµοι, ο ελληνορωµαϊκός, ο κινεζικός και ο ινδικός. Και το Τιλιά Τεπέ – την αριστοκρατική νεκρόπολη του Αφγανιστάν που είχε ανασκάψει ο ελληνικής καταγωγής αρχαιολόγος Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης.

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ ONLINE