13ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ:Τρομερά μωρά

Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
Τα παιδιά ήταν οι θριαμβευτές του 13ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, που έληξε το Σάββατο. Δύο ταινίες που στρέφουν την κάμερα σε μικρούς ήρωες, ακόμα και στην πρώτη πρώτη στιγμή που φτάνουν στον κόσμο, έφυγαν με τα βραβεία κοινού.
Ενα σκληρό ντοκιμαντέρ που στρέφει την κάμερα σε αποκρουστικές εικόνες του πολέμου, μέσα από τα μάτια μικρών παιδιών, είναι το βραβευμένο «Τα δάκρυα της Γάζας» του Β. Λέκεμπεργκ Καλύτερη ελληνική ταινία άνω των 45' αναδείχτηκε «Το μωρό μου φτάνει» των Αλέξη Πόνσε και Βιβής Ζωγράφου, που πραγματεύεται την υπερ-ιατρικοποίηση της γέννας, συχνά ανώφελη και με ψυχολογικές επιπτώσεις σε βρέφη και γονείς. Σε εντελώς άλλο κλίμα είναι το «Τα δάκρυα της Γάζας» του Βίμπεκε Λέκεμπεργκ (αντίστοιχο βραβείο ξένης παραγωγής), για τις ρημαγμένες ψυχές τριών πιτσιρικάδων που έζησαν τον πόλεμο στη Γάζα.
Ο σπόρος του πολέμου και της διχόνοιας υπάρχει και στο ντοκιμαντέρ «Η άλλη πόλη» της Νέφιν Ντιτς (βραβείο κάτω των 45'). Κάτοικοι της Δημητσάνας και της τουρκικής Μπιργκί, παγιδευμένοι στα στερεότυπα Ελλάδας-Τουρκίας, μιλούν για τον γείτονα με μίσος, πικρία και προκατάληψη. Αντίθετα, μια ομάδα ερημιτών στα Ιμαλάια απαντά στα ερωτήματα της ανθρώπινης φύσης, όχι με βία, αλλά με διαλογισμό στο «Συντροφιά με την αλήθεια» (αντίστοιχο ξένο βραβείο).
Φέτος τα βραβεία δεν ήταν χρηματικά. Μικρό το κακό. Λείπουν τα λεφτά, αλλά υπάρχουν ταινίες. Και φυσικά, θεατές. Αυξήθηκαν σε ποσοστό 20%. Συνέβαλε και η διόγκωση του προγράμματος, που περιελάμβανε 233 ταινίες από 52 χώρες. Το φεστιβάλ -με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Δημήτρη Εϊπίδη- είναι πραγματικά ένας γύρος του κόσμου. Μέσα σε δέκα μέρες ο θεατής γίνεται ένας Φιλέας Φογκ, ο οποίος με κάθε ταινία ανοίγει και άλλο ένα παράθυρο στον κόσμο ή στην ανθρώπινη ύπαρξη.
Το φεστιβάλ φέτος πήρε ένα ρίσκο. Με αφορμή τους επικείμενους «Special Olympics» αγκάλιασε ένα αφιέρωμα με τριάντα ταινίες που έχουν ήρωες άτομα με αναπτυξιακά και διανοητικά προβλήματα. Δεν είναι εύκολο να διαλέξεις ταινίες που σου μαυρίζουν την ψυχή. Κι όμως, οι περισσότερες δεν εκβίαζαν συναισθήματα λύπησης ή συμπόνιας.
Για παράδειγμα, η ταινία «Το αγόρι μέσα» της Καναδής Μαρία Καπλάν, που έχει ένα γιο με σύνδρομο Ασπεργκερ, μια ήπια μορφή αυτισμού. Κινηματογράφησε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στο σχολείο, όπου οι συμμαθητές του δεν τον παίζουν, τον κοροϊδεύουν, τον χλευάζουν, τον απομονώνουν.
Η ταινία είχε μεγάλο όφελος για τον μικρό Ανταμ, όπως εξομολογήθηκε η μητέρα του στη σχετική ημερίδα του φεστιβάλ, «Ετσι είμαι: Ανατρέποντας τις προκαταλήψεις». «Ενας συμμαθητής του που τον κορόιδευε στο σχολείο, όταν είδε την ταινία, του έστειλε e-mail και του ζήτησε συγγνώμη, λέγοντας ότι δεν είχε καταλάβει μέχρι τότε τι ακριβώς συνέβαινε και πως αν τον πειράξει ξανά κάποιος στο σχολείο, θα τον πλακώσει στο ξύλο».
Δύσκολο να απομονώσεις από 233 κινηματογραφικές στιγμές μερικά χαϊλάιτ.
- Από την Αμερική της πολεμικής προπαγάνδας και του ηρωισμού («Η ιστορία του Πατ Τίλμαν») ή της θανατικής καταδίκης («Ατελείωτη θλίψη, η ζωή μετά τη θανατική ποινή») βρισκόσουν στην οικολογική «τρομοκρατία» («Αν πέσει ένα δέντρο: το Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Γης»). Στη μια αίθουσα σε υποδέχονταν το Σιδηρούν Παραπέτασμα και η μετασοβιετική Ρωσία («Η δική μου περεστρόικα») και στην άλλη, η ζωή ενός εγκληματία 20 χρόνια πίσω από τα κάγκελα («Ρενέ: το ημερολόγιο του λησμονημένου»).
Μέσα από ιστορίες μακρινές, όπως αυτές των δημοσιογράφων που σκοτώνονται στις εμπόλεμες ζώνες («Πεθαίνοντας για την αλήθεια» του Νίκου Μεγγρέλη) ή μιας φυλής ανεξάρτητων γυναικών στα βάθη του Αφγανιστάν («Οι νύμφες του Hindu Kush» της Αννέτας Παπαθανασίου) ή κοντινές, όπως αυτές των Τσιγγάνων που ανακυκλώνουν μέταλλα για να ζήσουν («Πρώτη ύλη» του Χρήστου Καρακέπελη), τις ταινίες τις παίρνεις μαζί σου. Το έχει αυτό το ντοκιμαντέρ ως είδος. Η συζήτηση ξεπερνά το ίδιο το σινεμά. Το κέντρο βάρους πέφτει σε άλλες έννοιες. Το θέμα, ο άνθρωπος, οι ιστορίες. Εμείς και ο κόσμος. Μέσα και έξω από αυτόν.*
ΠΗΓΗ: Enet.gr