Σκουπίδια και σκουριά εναντίον Σαλαμινομάχων

Θλιβερές εικόνες από τον αρχαιολογικό χώρο της Κυνόσουρας
Θλιβερές εικόνες από τον αρχαιολογικό χώρο της Κυνόσουρας. Η περιοχή όπου έγινε η ιστορική ναυμαχία του 480 π.Χ. έχει μετατραπεί σε μια απέραντη χωματερή και σε νεκροταφείο μισοβυθισμένων πλοίων.
Ναυπηγεία και διαλυτήρια πλοίων με μισοβυθισμένα και σκουριασμένα σκάφη που ρυπαίνουν τη θάλασσα, σκουπίδια κάθε λογής -βιομηχανικά και αστικά- αλλά και παράνομες εκσκαφές. Κάπου εκεί... και τα αρχαία: ο Τύμβος των Σαλαμινομάχων και η θαλάσσια περιοχή όπου έγινε το 480 π.Χ. η ναυμαχία κατά την οποία οι Έλληνες κατατρόπωσαν τους Πέρσες εκδιώκοντάς τους οριστικώς από την Ελλάδα. Πόσο συμβατή είναι η συνύπαρξη αρχαιοτήτων με όλες αυτές τις ρυπογόνες εγκαταστάσεις είναι ένα ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί ως σήμερα. Αντιθέτως, η θλιβερή κατάσταση στη Σαλαμίνα διαιωνίζεται, αφού απόφαση για την απομάκρυνση των ναυπηγείων δεν έχει ληφθεί, παρ΄ ότι λειτουργούν εντός της κηρυγμένης από το 2001 Αρχαιολογικής Ζώνης Α, που σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται καμία δόμηση, εγκατάσταση ή άλλη δραστηριότητα.

Τι νόημα έχει λοιπόν η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που κατέθεσε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) για το ένα εκ των δύο ναυπηγείων που βρίσκονται στον αρχαιολογικό χώρο - και ευθύνονται γι΄ αυτή την κατάσταση- η εταιρεία Θ. Μπεκρής και Σία ΕΠΕ Κεραυνός; Κανείς δεν έχει αντίρρηση να καθαρίσει η εν λόγω εταιρεία τον χώρο (χερσαίο και θαλάσσιο), γι΄ αυτό άλλωστε και έλαβε έγκριση από το ΚΑΣ, το ζητούμενο όμως βρίσκεται αλλού. Επιβάλλεται η διαπραγμάτευση του υπουργείου Πολιτισμού με τον ΟΛΠ, έτσι ώστε σε έναν ορίζοντα δεκαετίας να γίνει εφικτή η απομάκρυνση των ναυπηγείων, όπως είπε η γενική γραμματέας του υπουργείου κυρία Λίνα Μενδώνη κατά τη συνεδρίαση του συμβουλίου. Γιατί ο ΟΛΠ; Επειδή αυτός νοικιάζει τη συγκεκριμένη έκταση- στη θέση Καμινάκι όρμου Αμπελακίων-, παρ΄ ότι σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο απαγορεύεται οποιαδήποτε δραστηριότητα στον χώρο.

Όπως δήλωσε πάντως στο συμβούλιο η εκπρόσωπος της εταιρείας Κεραυνός κυρία Μπεκρή, είναι αποφασισμένη να απομακρύνει τα απορρίμματα, ενώ ζήτησε επιπλέον την κατασκευή περίφραξης και ενός καφενείου για τους εργαζομένους, αιτήματα που έγιναν επίσης δεκτά. Από την άλλη όμως δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς ότι όλα αυτά μπορεί να «νομιμοποιούν» κατά έναν τρόπο τη λειτουργία του ναυπηγείου.

Για να δοθεί μια συνολική εικόνα της κατάστασης, ας σημειωθεί ότι στην άλλη πλευρά του Τύμβου- επίσης εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου - λειτουργεί η ΑΕ Ναυπηγική Αρκαδία, ιδιοκτησίας Διαμαντή, η οποία αρχικώς (1969) είχε λάβει άδεια εγκατάστασης μηχανουργείου, ενώ το 1977 πήρε και την άδεια για ναυπηγείο. Ουδεμία προσπάθεια απομάκρυνσής της έχει αποδώσει, διότι ο χώρος, έκτασης 24 στρεμμάτων, είναι ιδιόκτητος, άρα πρέπει να γίνει απαλλοτρίωση, με τεράστιο κόστος για το Δημόσιο. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού πάντως, η ΚΣτ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων και η Εφορεία Εναλίων έχουν ζητήσει να τεθούν αυστηροί περιβαλλοντικοί όροι σε όλη την περιοχή της Κυνόσουρας, κάτι που επιβάλλει και τη συνεργασία των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ναυτιλίας.

Ο Τύμβος σήμερα είναι ένα έξαρμα του εδάφους, ύψους επτά μέτρων, του οποίου η αρχαία επίχωση έχει καταστραφεί από την άροση. Επίσης έχουν καταστραφεί οι τάφοι του νεκροταφείου που βρίσκεται στα ανατολικά του Τύμβου λόγω της έκθεσής τους στις καιρικές συνθήκες, του ομαδικού ταφικού συγκροτήματος (στα βόρεια) λόγω διάβρωσης, αλλά και των σύγχρονων καλλιεργειών. Συστηματικές αρχαιολογικές έρευνες όμως δεν έχουν γίνει.
Μνημεία μιας ιστορικής νίκης
Ολόκληρη φοινικική τριήρη (λάφυρο της ναυμαχίας) είχαν τοποθετήσει οι Έλληνες πάνω στο Τρόπαιο το οποίο έστησαν στη Σαλαμίνα, στο σημείο απ΄ όπου εξόρμησαν εναντίον των Περσών. Ένα μονιμότερο Τρόπαιο, αυτό «του Θεμιστοκλέους», στήθηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. και έμεινε ορατό, σύμφωνα με μαρτυρίες, ως και τις αρχές του 19ου αιώνα μ.Χ. Στην Κυνόσουρα εξάλλου, πάντα για την υπενθύμιση της νίκης, οι Αθηναίοι εγκαθίδρυσαν τη λατρεία του Διός Τροπαίου. Εκεί κοντά άλλωστε οι Αθηναίοι έθαψαν τους νεκρούς τους, στο Πολυάνδρειον, έναν μεγάλο ομαδικό τάφο.

Πηγή: Το Βήμα, Μ. Θερμού,