«Συμβολίζουμε την καταρράκωση της γαλλικής κουλτούρας»

Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Ο 58χρονος συγγραφέας Μισέλ Ουελμπέκ και ο 62χρονος φιλόσοφος Μπερνάρ - Ανρί Λεβί έχουν κάτι κοινό: την εκκεντρικότητα.
Μισέλ Ουελμπέκ (φωτό) και Μπερνάρ- Ανρί Λεβί. Σπανιότατες οι δημόσιες εμφανίσεις τους στη Γαλλία, μετατρέπουν αυτήν της Αθήνας σε πόλο έλξης Αλλά δεν ήταν πρωτίστως η εκκεντρικότητα που τους έκανε γνωστούς. Προηγήθηκε το έργο τους, ακολούθησε η αντιφατική ζωή τους, μετά ήρθαν οι εχθροί τους.
Το γαλλικό δίδυμο, ανάμεσα σε θιασώτες και πολέμιους, θα βρίσκεται τη Δευτέρα 15 Νοεμβρίου (7.30 μ.μ.) στην Αθήνα. Η αφορμή είναι η ελληνική έκδοση της αλληλογραφίας τους «Δημόσιος κίνδυνος» («Εστία»). Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Γαλλικό Ινστιτούτο της Αθήνας (Σίνα 31), με παρουσιαστή τον Γιώργο Αρχιμανδρίτη.
Ο Μισέλ Ουελμπέκ βρέθηκε στο στόχαστρο των μουσουλμάνων, οι οποίοι τον οδήγησαν ώς τα δικαστήρια, για να αποφασίσουν αυτά αν η «Πλατφόρμα» είναι υβριστική ή όχι για τη θρησκεία τους. Η αθώωσή του σήμαινε τη νίκη της μυθοπλασίας εναντίον των θρησκειών και των ιδεολογιών.
Ο Μπερνάρ - Ανρί Λεβί, ο οποίος αναφέρεται συχνά-πυκνά στην εβραϊκότητά του, εκπροσωπεί τους διανοουμένους της Νέας Αριστεράς. Υπερασπίστηκε τον Τζαφάρ Παναχί και τη Σακινέχ Αστιανί, που στοχοποιήθηκαν από το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν. Στάθηκε στο πλευρό του Πολωνού σκηνοθέτη Ρομάν Πολάνσκι, όταν δικάστηκε στην Αμερική, για μια παλιά ιστορία παιδοφιλίας. Ηταν από αυτούς που υπέγραψαν υπέρ του Κροάτη πανεπιστημιακού Πρέντραγκ Ματβέγεβιτς, όταν μίλησε για το αιματοκύλισμα στην πρώην Γιουγκοσλαβία.
Την αλληλογραφία «Δημόσιος κίνδυνος» («Ennemis Publics»), που έγινε μέσω 28 e-mail, την αντάλλαξαν οι δύο «σύμμαχοι» από τις 26 Ιανουαρίου ώς τις 11 Ιουλίου 2008. Στη Γαλλία, όταν το βιβλίο εκδόθηκε από τον «Flammarion», προκάλεσε αντιδράσεις από «ζεστά» και «παγωμένα» μυαλά. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος της πρώτης επιστολής: «Οπου ο Μισέλ Ουελμπέκ ανοίγει πυρ: "Οι δυο μας συμβολίζουμε άριστα την τρομακτική καταρράκωση της γαλλικής κουλτούρας και διανόησης"». Οπως και της δεύτερης: «Οπου ο Μπερνάρ - Ανρί Λεβί απαντά, αναφέροντας το λιντσάρισμα του Σαρτρ, του Πάουντ, του Σελίν και του Μποντλέρ από τους συγχρόνους τους».
Από τις σελίδες των αλληλογράφων περνάει και το «αλάτι» και το «πιπέρι». Εγκωμιάζουν την «ψυχρή» λογοτεχνία του Φλομπέρ. Ο πατέρας τού Ουελμπέκ, ως οδηγός βουνού, οδηγούσε τον Ζισκάρ Ντ' Εστέν. Καταγγέλλουν τα εγκλήματα του «πουτινισμού». Κάνουν τη διάκριση ανάμεσα σε δίκαιους και άδικους πολέμους.
Συζητούν για τον υλισμό του Λουκρήτιου, των Προφητών, του Σπινόζα και του Λεβινάς. Ο πειρασμός δοκιμάζεται μπροστά στον χριστιανισμό. Πριμοδοτείται η ποίηση σε σχέση με το μυθιστόρημα. Ο Λεβί αφηγείται μια βραδιά με τον Αραγκόν. «Γιατί πρέπει να προσπαθούμε να μην ξεχνάμε τίποτα, τίποτα• και γιατί ο Νίτσε έκανε λάθος στη θεωρία του περί πικρίας», η τελευταία επιστολή της 11ης Ιουλίου 2008.*
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ