Ν' αξιοποιήσουμε την αρχαιότητα για το μέλλον του μέλλοντος

Ο Πίτερ Μάινεκ και ο Σάιμον Κρίτσλεϊ δίπλα απ' το «Φιλί» του Ροντέν, στις χθεσινές συνεδρίες των «Διαλόγων»

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
«Δεν μπορούμε να βάλουμε την Ελλάδα σε βάθρο. Πρέπει να αξιοποιήσουμε την αρχαιότητα για τη νεωτερικότητα, το παρελθόν για το μέλλον του μέλλοντος. Η Ελλάδα έχει το δυναμισμό να εξελίσσεται διαρκώς. Μ' ενδιαφέρει, όμως, να δούμε πώς τα ερείπιά της επανερμηνεύονται σήμερα».

Ο περίφημος νεοελληνιστής Ρόντρικ Μπίτον, με αφορμή τον Μπάιρον, τον Σέλεϊ και το ελληνικό ιδεώδες, έστησε συμπαγή «γέφυρα» μεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου κόσμου, σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εισηγήσεις της χθεσινής ημέρας των «Διαλόγων των Αθηνών» του Ιδρύματος Ωνάση. Πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πρωινής συνεδρίας με θέμα «Ιστορία και Ιστορίες».
Θέατρο: χώρος διαλόγου
Από ένα ειδικότερο σημείο εκκίνησης, τη σύγχρονη παραστασιολογία του αρχαίου δράματος, στην απογευματινή συνεδρία, με θέμα «Λόγος και Τέχνη», ο καθηγητής Θεατρικών Σπουδών Πλάτων Μαυρομούστακος έθεσε ενώπιον των συνέδρων και του πολυεθνικού κοινού την ίδια πρόκληση... σύγχρονου επαναπροσδιορισμού του αρχαίου δράματος. Μίλησε για το θέατρο ως «χώρο διαλόγου και ανεκτικότητας» και τόπο όπου «αλλάζουν οι βεβαιότητές μας».
«Σήμερα η Ε.Ε. πρέπει να πετύχει τη νομιμοποίησή της στη συλλογική φαντασία, κάτι που θα την καταστήσει πετυχημένη στην πρόκληση της ηγεμονίας των ευρωπαϊκών εθνών - κρατών. Ο Σέλεϊ και ο Μπάιρον έπαιξαν έναν ξεχωριστό ρόλο στη μετάβαση των ορίων της γλώσσας και στη δημιουργία του νέου κόσμου πραγμάτων, μέσα στον οποίο ζούμε σήμερα», είχε προσθέσει νωρίτερα εύστοχα ο Μπίτον.
Στη ζεύξη παρελθόντος και παρόντος, ο πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου Εντεμ Ελντεμ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου: «Μας παρασύρουν σύγχρονα στοιχεία στη μελέτη των εικόνων του παρελθόντος», τόνισε. Και παραδέχτηκε κάτι που ο Βιεννέζος διευθυντής του Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών Γιοχάνες Κόντερ είχε σκιαγραφήσει νωρίτερα αναλυτικότερα: «Η μουσουλμανική κοινωνία επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τα κλασικά ελληνικά κείμενα», όπως ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής και ο Μωάμεθ από το όραμα του Μ. Αλεξάνδρου.
«SOS» εξέμπεψε ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Βασίλης Λαμπρινουδάκης: «Αν γίνει ασαφής η κληρονομιά δεν θα υπάρχει βάση στη σύγχρονη κοινωνία», υπογράμμισε.
Ο Πίτερ Μάινεκ, που βασισμένος σε πορίσματα της νευροεπιστήμης κατέληξε στο συμπέρασμα «δώστε στον άνθρωπο μια μάσκα και θα πει την αλήθεια», θεωρεί ότι το αρχαίο δράμα μάς πάει «πιο πέρα από την πολιτική τού σήμερα». «Είναι ένα καλό πλαίσιο προκειμένου να μιλήσουμε για τη σύγχρονη εμπειρία μας», είπε. «Οι άνθρωποι μπορούν να βρουν το σημερινό συναίσθημά τους ιδίως στο δράμα του 5ου αιώνα, σε συνδυασμό με την αισθητική και με την πολιτική».
Η βιντεοσκοπημένη «Μήδεια» του Ιάπωνα Νικιχίρο Χίρα στο Ηρώδειο, στα τέλη της δεκαετίας του '80, αποτέλεσε την εισαγωγή στην απογευματινή συνεδρία «Λόγος και Τέχνη». Σ' αυτήν, εκτός από τον Πλάτωνα Μαυρομούστακο, και η καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών και Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου Εντίθ Χολ αναφέρθηκε στη μαζική παραστασιολογία του αρχαίου δράματος την τελευταία δεκαετία διεθνώς. Προέβλεψε ότι θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο την 3η χιλιετία. «Λόγω της θρησκευτικότητάς του», ήταν η αιτιολόγηση που έδωσε.
Θερμή συμμετοχή του κοινού
Στα διαλείμματα των «Διαλόγων» ο Πέτερ Μάινεκ ανακάλυψε τον ελληνικό φραπέ και ο Σάιμον Κρίτσλεϊ, καθηγητής Φιλοσοφίας στο New School for Social Research της Ν. Υόρκης, λάμβανε τα e-mails με το laptop του. Την ίδια ώρα, φοιτητές και σκηνοθέτες σέρφαραν από το τρίτο επίπεδο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, όπου υπάρχουν υπολογιστές για το κοινό, απογοητευμένοι, όπως σχολίαζαν, από τις περισσότερες «ακαδημαϊκές και στεγνές» εισηγήσεις. Η έκπληξη προήλθε από αλλού: από τις συζητήσεις που ακολουθούσαν κάθε συνεδρία. Τότε που οι ομιλητές καλούνταν να απαντήσουν εκτός... κειμένου στα ερωτήματα του κοινού.
Στο μεγάλο και χθες ακροατήριο, ανάμεσα στον Γιώργο Μπαμπινιώτη και στον Σάιμον Κρίτσλεϊ είδαμε να κάθεται ο πρώην πρύτανης Μιχάλης Σταθόπουλος, ενώ, εν μέσω φοιτητών, παρακολουθούσαν με ζέση τις ομιλίες ο Περικλής Κούκος, η Δέσποινα Μουζάκη, γνωστοί κριτικοί θεάτρου και σκηνοθέτες.
Σήμερα, η πρωινή συνεδρία (9 π.μ.) έχει θέμα: «Δημοκρατία και Πολιτεία». Το μέλος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών του Ινστιτούτου της Γαλλίας Πιερ Ντελβόλβ θα μιλήσει με θέμα: «Η Δημοκρατία υπό τη δοκιμασία της κρίσης». Η απογευματινή συνεδρία θα αποπειραθεί να απαντήσει στην πρόκληση της θεματικής: «Επιστήμη και ηθική»
ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ