Η Οκτάτευχος του Βατοπεδίου (13ου αιώνα) στο μικροσκόπιο

Η Οκτάτευχος του Βατοπεδίου.


Στο μικροσκόπιο των συντηρητών του υπουργείου Πολιτισμού μπαίνει ένας χειρόγραφος κώδικας του 13ου αιώνα που φυλάσσεται στη Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, προκειμένου να γίνουν όσες επεμβάσεις απαιτούνται για να διασωθεί.

Μία «Οκτάτευχος» είναι αυτό το περγαμηνό χειρόγραφο, αν και περιέχει τα έξι από τα οκτώ βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, καθώς τα δύο πρώτα θεωρείται ότι βρίσκονταν σε ξεχωριστό τόμο.

Απειλούμενο από υγρασία, μύκητες, τη χρήση μέσα στους αιώνες αλλά και τον ανθρώπινο παράγοντα το πολύτιμο αυτό κειμήλιο που βρίσκεται στη βιβλιοθήκη της Μονής είχε δεχθεί και πριν από χρόνια επεμβάσεις, οι οποίες όμως όχι μόνον δεν έλυσαν τα προβλήματά του αλλά δημιούργησαν νέα. Συγκεκριμένα οι αρχικές ξύλινες πινακίδες του εξωφύλλου είχαν αντικατασταθεί και έγινε επαναστάχωση.

Ο κώδικας αποτελείται από 61 τεύχη, συνολικά έχει 469 σελίδες διαστάσεων 34,5Χ11,5Χ24,5 εκατοστά του μέτρου και συνοδεύεται από 162 μικρογραφίες. Οι συντηρητές όμως τώρα πρόκειται να τον φροντίσουν από την αρχή. Πρώτα θα αφαιρεθεί η μεταγενέστερη -και ανεπιτυχής- βιβλιοδεσία, ύστερα θα γίνει φωτογράφιση όλων των φύλλων, μηχανικός καθαρισμός όπου χρειάζεται και καταπολέμηση των μυκήτων με τοπική χρήση αιθυλικής αλκοόλης.

Ένα άλλο στάδιο είναι η επαναφορά της περγαμηνής που σε μερικές περιπτώσεις έχει συρρικνωθεί και η γενικότερη αισθητική αποκατάσταση του κώδικα. Τέλος θα γίνει νέα στάχωση, μόνον που αυτή τη φορά οι βιβλιοδέτες καλούνται να κάνουν ραφή σε αλυσίδα, δηλαδή βυζαντινού τύπου, όπως ζητήθηκε άλλωστε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο που ενέκρινε τις επεμβάσεις.

Η βιβλιοθήκη της Μονής Βατοπεδίου περιλαμβάνει 2.050 χειρόγραφα από τα οποία το ένα τρίτο είναι σε περγαμηνή. Διαθέτει επίσης 25 ειλητάρια καθώς και περί τις 40.000 έντυπα, πολλά από τα οποία είναι αρχέτυπα και παλαιότυπα. Στο αρχείο της εξάλλου βρίσκονται 310.000 έγγραφα. Στην πλειοψηφία τους έχουν θεολογικό περιεχόμενο αλλά περιλαμβάνονται και χειρόγραφα με κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, όπως και της βυζαντινής μουσικής.

Πηγή: αρχαιολογία on line