ΒΙΒΛΙΟ:«Ο Αετός της Αυτοκρατορίας» ή πώς οι Βρετανοί μιλούν για την ιστορία τους

Του Νικου Βατοπουλου

Δεν φανταζόμουν ότι θα έπιανα στα χέρια μου να διαβάσω ένα αγγλικό μπεστ σέλερ του 1954 προορισμένο για εφήβους. Δικαιολογήθηκα, όμως, γιατί «Ο Αετός της Αυτοκρατορίας» (όπως μεταφράστηκε στα Ελληνικά το «The Eagle of the Ninth») είναι το «κλασικό» βιβλίο της Rosemary Sutcliff (1920-1992), που μεγάλωσε γενιές παιδιών στη Μεγάλη Βρετανία. Γνώρισε κύκλους ζωής και έγινε και κινηματογραφική ταινία πρόσφατα («The Eagle», σε σκηνοθεσία Κέβιν Μακντόναλντ), γεγονός που δίνει απάντηση στο ερώτημα «γιατί τώρα να ασχολούμαστε με το βιβλίο αυτό».

Ξαναπήρε ζωή στη μεγάλη οθόνη και ξαναβγήκε σε βιβλιοπωλεία όλου του κόσμου, ξαναμεταφράστηκε και δοκίμασε και πάλι την τύχη του. Αδυνατώ να απαντήσω αν το βιβλίο αυτό μπορεί να σαγηνεύσει έναν έφηβο της εποχής μας, όπως το επέτυχε στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Αλλά μας δίνει την ευκαιρία να ξανασταθούμε στο μεγάλο θέμα, που δεν έχει πάψει να απασχολεί. Πώς, δηλαδή, μια σελίδα εθνικής ιστορίας μπορεί να γίνει θρύλος, ανάγνωσμα και «κοινό κτήμα» και από εκεί να περάσει σε μια μαζική μυθολογία.

Πολλά παιδιά στην Αγγλία, τουλάχιστον στις μεταπολεμικές δεκαετίες, γνώρισαν το ρωμαϊκό παρελθόν της Βρετανίας μέσα από τον «Αετό» της Ρόζμαρι Σάτκλιφ. Αυτό που με εντυπωσίασε είναι ότι η Σάτκλιφ δεν δίνει ως ήρωα έναν Βρετανό που αγωνίζεται εναντίον των Ρωμαίων, αλλά έναν Λατίνο που αναζητεί τα ίχνη του ήρωα πατέρα του στη σημερινή Σκωτία. Συνοδοιπόρος του και «δούλος» αρχικά, ελεύθερος, αργότερα, ένας συνομήλικός του Βρετανός.

Μέσα από το κλασικό φόντο ανδρείας, τιμής, φιλίας και αυταπάρνησης, το βιβλίο μιλάει πλαγίως για τον τρόπο ζωής στη Βρετανία του 2ου αιώνα μ.Χ., δημιουργώντας έναν «εθνικό μύθο» με κόντρα τρόπο. Η φύση, οι κοινωνικές κάστες, η στρατιωτική οργάνωση, η καθημερινότητα, η ματιά πάνω στον «άλλον» διασταυρώνονται και γεμίζουν σελίδες που κάνουν τους εφήβους να ονειρευτούν. Αντίστοιχα θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς να χτίσει ένα εφηβικό μυθιστόρημα για τη φραγκοκρατία στην Αθήνα μέσα από τα μάτια, π.χ., ενός Καταλανού και να μιλήσει άμεσα στην ελληνική ψυχή.

Βεβαίως, η αναβίωση ενδιαφέροντος για το διάσημο εφηβικό βιβλίο της Ρόζμαρι Σάτκλιφ προκαλείται από την κινηματογραφική μεταφορά (η ταινία έχει προβληθεί στην Ελλάδα) και συμπίπτει με τη διαχρονική έλξη των στούντιο για ιστορίες που διαδραματίζονται με φόντο τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, από τον Μπεν Χουρ ώς τον Μονομάχο. Στη Βρετανία, ο «Αετός της Αυτοκρατορίας» παραμένει ως βιβλίο κομμάτι της μεταπολεμικής ψυχαγωγικής λογοτεχνίας και, παρότι «παλιομοδίτικο» ανάγνωσμα, περιβάλλεται με την πατίνα του κλασικού.

Rosemary Sutcliff «Ο Αετός της Αυτοκρατορίας». Μετάφραση Στέλλα Κωνσταντινέα, εκδόσεις Αιώρα.
ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ