ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΝΕΑΡΩΝ ΡΟΜΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ
Το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας ανοίγει τις πόρτες του στους Τσιγγάνους, τη γνωστή και συνάμα άγνωστη πληθυσμιακή ομάδα που συνδέουμε συχνά με στερεότυπες αντιλήψεις και ποικίλες προκαταλήψεις.
Στιγμιότυπο από τη ζωή των Τσιγγάνων στην Αλικαρνασσό Κρήτης
Πρόκειται για μια σειρά εκδηλώσεων -εκθέσεις, συζητήσεις, αφήγηση παραμυθιών, bazaar βιβλίων και CD, προβολές ταινιών- που ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα και θα διαρκέσουν μέχρι τις 12 Ιουνίου.
Η προσπάθεια αυτή, ενταγμένη στο πειραματικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα Roma Rootes (Οι δρόμοι των Ρομά), έχει διπλό στόχο: να προβάλει στο ευρύτερο κοινό πλευρές της ιστορίας και του πολιτισμού των Ρομά, αλλά και να δώσει τη δυνατότητα στα μέλη της κοινότητας των Ελλήνων Ρομά να βρεθούν, πρώτη φορά, στο Βυζαντινό Μουσείο, όχι μόνο ως επισκέπτες αλλά και ως συνδιοργανωτές μουσειακών δράσεων. Διαφορετικές ματιές και λόγοι διασταυρώνονται για να ενισχύσουν την κατανόηση, τη γνώση και τη συναίσθηση.
Βασικός κορμός των εκδηλώσεων είναι δυο απρόβλεπτες φωτογραφικές εκθέσεις με φωτογράφους τους ίδιους τους Τσιγγάνους, αλλά και η παρουσίαση ενός μέρους του έργου της Μαρίας Παπαδημητρίου ΤΑΜΑ, το «Προσωρινό Αυτόνομο Μουσείο για Ολους», που εξελίσσεται μέσα από τη μακροχρόνια, προσωπική σχέση που διατηρεί η εικαστικός με τις κοινότητες Τσιγγάνων.
Η πρώτη έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες που τράβηξαν νεαροί Τσιγγάνοι, που ζουν στην περιοχή Νέας Αλικαρνασσού, στο Ηράκλειο της Κρήτης, και οι οποίοι δεν είχαν καμία εμπειρία με το φωτογραφικό μέσο. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Μεταμορφώσεις» (2004) τούς δόθηκαν φωτογραφικές μηχανές και έτσι φωτογράφησαν την καθημερινότητά τους και τη ζωή τους στον καταυλισμό. Το γεγονός ότι δεν ήταν εξοικειωμένοι με τη φωτογραφική μηχανή προσδίδει στα στιγμιότυπά τους ζωντάνια και ανεπιτήδευτη αμεσότητα.
Η δεύτερη έκθεση έχει και πάλι φωτογραφίες νεαρών Τσιγγάνων, μόνο που αυτοί είναι πιο έμπειροι. Πρόκειται για μια επιλογή ενσταντανέ που τράβηξαν την περίοδο 1999-2004 Τσιγγάνοι από την Αγία Βαρβάρα, σπουδαστές τότε των εργαστηρίων φωτογραφίας του ΥΠΠΟΤ/Διεύθυνση Εικαστικών Τεχνών.
Η Μαρία Παπαδημητρίου δείχνει, ανάμεσα σε άλλα, μια νέα εκδοχή του βίντεο ΤΑΜΑ-Sentimental, με το οποίο είχε κερδίσει το Βραβείο ΔΕΣΤΕ το 2003, με κεντρικό πρόσωπο τον λαϊκό κλαρινετίστα Γιώργο Μάγκα. Παρουσιάζει πρώτη φορά στην Ελλάδα και το έργο «Το πανωφόρι του Ρομά», που εκτέθηκε πρόσφατα στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών στο Λονδίνο. Η εικαστικός έχει μεταμορφώσει σε πανωφόρια τις πολύχρωμες κουβέρτες, που παραδοσιακά στοιβάζονται σε έναν σωρό στο κέντρο του τσιγγάνικου δωματίου. Ετσι, «η κουβέρτα μια αυτόνομη μονάδα, κελί και κέλυφος, καθίσταται "οίκος" του σώματος. Αλλάζει ταυτότητα και μετατρέπεται από κάτι "εξαιρετικά ιδιωτικό" σε κάτι φανερά δημόσιο», λέει.
Η παρουσία των Τσιγγάνων στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο δεν είναι τυχαία. Οπως τονίζει ο ιστορικός του Μουσείου Στάθης Γκότσης, «οι εκδηλώσεις έχουν ένα ιδιαίτερο συμβολισμό, που συνδέεται με την ιστορική διαδρομή των Ρομά, δεδομένου ότι η πρώτη παρουσία τους σε ευρωπαϊκό έδαφος καταγράφεται στον ελλαδικό χώρο κατά τη βυζαντινή περίοδο. Στον ίδιο, άλλωστε, γεωγραφικό χώρο και την ίδια περίοδο φαίνεται πως δημιουργούνται οι όροι Τσιγγάνοι και Γύφτοι, που έμελλε να χρησιμοποιηθούν ευρύτερα στις ευρωπαϊκές γλώσσες ως προσδιοριστικό των πληθυσμών Ρομά που εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη».
*Ανάμεσα στις εκδηλώσεις του Μουσείου, αναφέρουμε τις προβολές των ταινιών: «Η άδεια» και «Γυναίκες στο μικρό Παρίσι της Κυριακής Μάλαμα» της Εύας Στεφανή (σήμερα στις 19.00), «Ρομ» του Μενελάου Καραμαγγιώλη (31 Μαΐου, στις 19.00), «Χωρίς πατρίδα καμιά» του Γιώργου Αυγερόπουλου (7 Ιουνίου στις 19.00), «Les Gitans: Les Nouveaux Castillians» του Ροβήρου Μανθούλη (9 Ιουνίου, στις 19.00). Την Τετάρτη, 1η Ιουνίου στις 19.00, θα γίνει συζήτηση με θέμα «Η εικόνα των Τσιγγάνων στα ελληνικά ΜΜΕ», με τη συμμετοχή της δημοσιογράφου Ιωάννας Σωτήρχου της «Ε», του γενικού διευθυντή του «9,84» Τάκη Καμπύλη και του διευθυντή του Δικτύου Ρομ, Μανώλη Ράντη. *
ΠΗΓΗ: Enet.gr
Το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας ανοίγει τις πόρτες του στους Τσιγγάνους, τη γνωστή και συνάμα άγνωστη πληθυσμιακή ομάδα που συνδέουμε συχνά με στερεότυπες αντιλήψεις και ποικίλες προκαταλήψεις.
Στιγμιότυπο από τη ζωή των Τσιγγάνων στην Αλικαρνασσό Κρήτης
Πρόκειται για μια σειρά εκδηλώσεων -εκθέσεις, συζητήσεις, αφήγηση παραμυθιών, bazaar βιβλίων και CD, προβολές ταινιών- που ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα και θα διαρκέσουν μέχρι τις 12 Ιουνίου.
Η προσπάθεια αυτή, ενταγμένη στο πειραματικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα Roma Rootes (Οι δρόμοι των Ρομά), έχει διπλό στόχο: να προβάλει στο ευρύτερο κοινό πλευρές της ιστορίας και του πολιτισμού των Ρομά, αλλά και να δώσει τη δυνατότητα στα μέλη της κοινότητας των Ελλήνων Ρομά να βρεθούν, πρώτη φορά, στο Βυζαντινό Μουσείο, όχι μόνο ως επισκέπτες αλλά και ως συνδιοργανωτές μουσειακών δράσεων. Διαφορετικές ματιές και λόγοι διασταυρώνονται για να ενισχύσουν την κατανόηση, τη γνώση και τη συναίσθηση.
Βασικός κορμός των εκδηλώσεων είναι δυο απρόβλεπτες φωτογραφικές εκθέσεις με φωτογράφους τους ίδιους τους Τσιγγάνους, αλλά και η παρουσίαση ενός μέρους του έργου της Μαρίας Παπαδημητρίου ΤΑΜΑ, το «Προσωρινό Αυτόνομο Μουσείο για Ολους», που εξελίσσεται μέσα από τη μακροχρόνια, προσωπική σχέση που διατηρεί η εικαστικός με τις κοινότητες Τσιγγάνων.
Η πρώτη έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες που τράβηξαν νεαροί Τσιγγάνοι, που ζουν στην περιοχή Νέας Αλικαρνασσού, στο Ηράκλειο της Κρήτης, και οι οποίοι δεν είχαν καμία εμπειρία με το φωτογραφικό μέσο. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Μεταμορφώσεις» (2004) τούς δόθηκαν φωτογραφικές μηχανές και έτσι φωτογράφησαν την καθημερινότητά τους και τη ζωή τους στον καταυλισμό. Το γεγονός ότι δεν ήταν εξοικειωμένοι με τη φωτογραφική μηχανή προσδίδει στα στιγμιότυπά τους ζωντάνια και ανεπιτήδευτη αμεσότητα.
Η δεύτερη έκθεση έχει και πάλι φωτογραφίες νεαρών Τσιγγάνων, μόνο που αυτοί είναι πιο έμπειροι. Πρόκειται για μια επιλογή ενσταντανέ που τράβηξαν την περίοδο 1999-2004 Τσιγγάνοι από την Αγία Βαρβάρα, σπουδαστές τότε των εργαστηρίων φωτογραφίας του ΥΠΠΟΤ/Διεύθυνση Εικαστικών Τεχνών.
Η Μαρία Παπαδημητρίου δείχνει, ανάμεσα σε άλλα, μια νέα εκδοχή του βίντεο ΤΑΜΑ-Sentimental, με το οποίο είχε κερδίσει το Βραβείο ΔΕΣΤΕ το 2003, με κεντρικό πρόσωπο τον λαϊκό κλαρινετίστα Γιώργο Μάγκα. Παρουσιάζει πρώτη φορά στην Ελλάδα και το έργο «Το πανωφόρι του Ρομά», που εκτέθηκε πρόσφατα στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών στο Λονδίνο. Η εικαστικός έχει μεταμορφώσει σε πανωφόρια τις πολύχρωμες κουβέρτες, που παραδοσιακά στοιβάζονται σε έναν σωρό στο κέντρο του τσιγγάνικου δωματίου. Ετσι, «η κουβέρτα μια αυτόνομη μονάδα, κελί και κέλυφος, καθίσταται "οίκος" του σώματος. Αλλάζει ταυτότητα και μετατρέπεται από κάτι "εξαιρετικά ιδιωτικό" σε κάτι φανερά δημόσιο», λέει.
Η παρουσία των Τσιγγάνων στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο δεν είναι τυχαία. Οπως τονίζει ο ιστορικός του Μουσείου Στάθης Γκότσης, «οι εκδηλώσεις έχουν ένα ιδιαίτερο συμβολισμό, που συνδέεται με την ιστορική διαδρομή των Ρομά, δεδομένου ότι η πρώτη παρουσία τους σε ευρωπαϊκό έδαφος καταγράφεται στον ελλαδικό χώρο κατά τη βυζαντινή περίοδο. Στον ίδιο, άλλωστε, γεωγραφικό χώρο και την ίδια περίοδο φαίνεται πως δημιουργούνται οι όροι Τσιγγάνοι και Γύφτοι, που έμελλε να χρησιμοποιηθούν ευρύτερα στις ευρωπαϊκές γλώσσες ως προσδιοριστικό των πληθυσμών Ρομά που εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη».
*Ανάμεσα στις εκδηλώσεις του Μουσείου, αναφέρουμε τις προβολές των ταινιών: «Η άδεια» και «Γυναίκες στο μικρό Παρίσι της Κυριακής Μάλαμα» της Εύας Στεφανή (σήμερα στις 19.00), «Ρομ» του Μενελάου Καραμαγγιώλη (31 Μαΐου, στις 19.00), «Χωρίς πατρίδα καμιά» του Γιώργου Αυγερόπουλου (7 Ιουνίου στις 19.00), «Les Gitans: Les Nouveaux Castillians» του Ροβήρου Μανθούλη (9 Ιουνίου, στις 19.00). Την Τετάρτη, 1η Ιουνίου στις 19.00, θα γίνει συζήτηση με θέμα «Η εικόνα των Τσιγγάνων στα ελληνικά ΜΜΕ», με τη συμμετοχή της δημοσιογράφου Ιωάννας Σωτήρχου της «Ε», του γενικού διευθυντή του «9,84» Τάκη Καμπύλη και του διευθυντή του Δικτύου Ρομ, Μανώλη Ράντη. *
ΠΗΓΗ: Enet.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου