Οι αιτίες για την κατάρρευση του πολιτισμού των Μάγια παραδείγματα προς αποφυγή για εμάς σήμερα
ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Είναι ένα από τα άλυτα μυστήρια της Ιστορίας: τι πυροδότησε το τέλος του πολιτισμού των Μάγια; Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες, ανάμεσά τους και αρκετές που σχετίζονται με το περιβάλλον. Σύμφωνα με τον Jared Diamond στο βιβλίο του «Κατάρευση, Πως οι Κοινωνίες επιλέγουν να αποτύχουν ή να επιτύχουν», η κατάρρευση του πολιτισμού των Μάγια δε οφείλεται σε μία αιτία αλλά σε συνδυασμό πολλών παραγόντων.
Μία αιτία είναι η αύξηση του πληθυσμού σε σημείο όπου ξεπέρασε τη διαθεσιμότητα των πόρων και σε αυτό ήρθε να προστεθούν οι επιπτώσεις της αποδάσωσης και της διάβρωσης των πρανών, όπου οδήγησαν στη μείωση της καλλιεργήσιμης γης.
Ακόμη πρέπει να προστεθεί και η ξηρασία που προκάλεσαν οι άνθρωποι με την αποδάσωση, η εξάντληση των θρεπτικών ουσιών και άλλα προβλήματα του εδάφους από τον αγώνα να εμποδίσουν τις φτέρες να κατακλύσουν τους αγρούς.
Η αύξηση των ενδημικών πολεμικών συγκρούσεων , καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι μάχονταν για όλο και λιγότερο πόρους.
Και το αποκορύφωμα η κλιματική αλλαγή. Η ξηρασία την εποχή της κατάρρευσης των Μάγια δεν ήταν η πρώτη ξηρασία που είχαν ζήσει, ήταν όμως η πιο σοβαρή. Και αυτή η σοβαρότητα της κατάστασης οφείλεται στο ότι ενώ τις προηγούμενες φορές , υπήρχαν ακόμη ακατοίκητα τμήματα περιοχών και μετακινούταν σε περιοχή που δεν έθιγε η ξηρασία, την εποχή της κατάρρευσης, δεν υπήρχε πλέον χρήσιμη ελεύθερη γη για ένα νέο ξεκίνημα και ολόκληρος ο πληθυσμός δεν μπορούσε να βολευτεί στις λίγες περιοχές που εξακολουθούσαν να έχουν σίγουρη προμήθεια νερού.
Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε την μη έγκαιρη αντιμετώπιση και προσπάθεια αντιμετώπισης όλων αυτών των προβλημάτων. Ερωτηματικά δημιουργούνται για τι οι βασιλείς ή ηγεμόνες των Μάγια, δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν και να λύσουν , όπως φαίνεται , προφανή προβλήματα που υπονόμευαν την κοινωνία τους. Φαίνεται ‘ότι η προσοχή τους ήταν συγκεντρωμένη σε βραχυπρόθεσμες φροντίδες, για τον πλουτισμό ους , στη διεξαγωγή πολέμων, την ανέγερση μνημείων, τον ανταγωνισμό μεταξύ τους και την απόσπαση αρκετών τροφών από τους χωρικούς προκειμένου να στηρίξουν όλες αυτές τις δραστηριότητές, όπως και σήμερα διαπιστώνουμε αυτά να ισχύουν . Δεν έδιναν καμιά σημασία για τα μακροπρόθεσμα προβλήματα και την επίλυσή τους με επακόλουθο την πολιτική τους κατάρρευση και κοινωνική κατάρρευση των Μάγια.
Σχετικά με τη θεωρία της ξηρασίας ως αιτία καταρευσης του πολιτισμού των Μάγια,έρευνες φέρβουν νέα στοιχεία που καταδεικνύουν ότι ο πιο προηγμένος πολιτισμός της εποχής του κατέρρευσε όχι εξαιτίας μιας έντονης ξηρασίας που διήρκεσε κοντά στα 200 χρόνια αλλά εξαιτίας μιας ήπιας ξηρασίας, όχι πολύ διαφορετικής από τις συνθήκες που προβλέπεται να επικρατήσουν σε πολλές περιοχές τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με ερευνητές από το Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας του Γιουκατάν στο Μεξικό και το βρετανικό Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, η ξηρασία οδήγησε σε μείωση της ετήσιας βροχόπτωσης κατά μόνο 25 έως 40%. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα οι υπαίθριες πηγές νερού, π.χ. οι λίμνες, να εξατμίζονται πριν προλάβουν να αντικατασταθούν από περισσότερη βροχή.
«Τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η βασική αιτία [κατάρρευσης του πολιτισμού των Μάγια] υπήρξε η μείωση των θερινών καταιγίδων», λέει ο Έλκο Ρόλινγκ από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, ένας εκ των συντακτών της έκθεσης που δημοσιεύεται στο Science. Η μελέτη τους ήταν η πρώτη που επιχείρησε να ποσοτικοποιήσει τη μείωση της βροχόπτωσης μεταξύ 800 και 950 μ.Χ., όταν ο πολιτισμός των Μάγια περιήλθε σε μη αναστρέψιμη παρακμή. Τα μοντέλα που χρησιμοποίησαν βασίστηκαν σε δεδομένα για παλαιότερες αλλαγές στα μοτίβα των βροχοπτώσεων, όπως αποτυπώνονται σε σταλαγμίτες και ρηχές λίμνες.
«Το καλοκαίρι ήταν η κατεξοχήν εποχή της καλλιέργειας και του ανεφοδιασμού των συστημάτων αποθήκευσης πόσιμου νερού για τους Μάγια, και στις πεδιάδες του Γιουκατάν δεν υπάρχουν ποτάμια», λέει ο Ρόλινγκ εξηγώντας πώς ακόμη και μια ήπια ξηρασία θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή έλλειψη πόσιμου νερού. «Οι κοινωνικές αναταραχές και η εγκατάλειψη των πόλεων είναι πιθανές συνέπειες τόσο σοβαρών ελλείψεων, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι μιλάμε για επαναλαμβανόμενες πολυετείς ξηρασίες».
Επιστήμονες «βλέπουν» τέτοια φαινόμενα να επαναλαμβάνονται τα επόμενα χρόνια στη Χερσόνησο Γιουκατάν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Και παρότι, όπως λένε, οι σύγχρονες κοινωνίες είναι καλύτερα οργανωμένες για να αντιμετωπίσουν μια παρατεταμένη ξηρασία, «κάτι που μοιάζει με μια μικρή μείωση στην ποσότητα διαθέσιμου νερού, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα προβλήματα διαρκείας», όχι μόνο στην περιοχή, αλλά σε όλες τις περιοχές με υψηλά επίπεδα εξάτμισης.
Πληροφορίες :
1.Diamond J, "΄Κατάρευση, Πως οι Κοινωνίες επιλέγουν ν αποτύχουν ή να επιτύχουν",Αθήνα 2006.
2. NAFTEMPORIKI.GR
Είναι ένα από τα άλυτα μυστήρια της Ιστορίας: τι πυροδότησε το τέλος του πολιτισμού των Μάγια; Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες, ανάμεσά τους και αρκετές που σχετίζονται με το περιβάλλον. Σύμφωνα με τον Jared Diamond στο βιβλίο του «Κατάρευση, Πως οι Κοινωνίες επιλέγουν να αποτύχουν ή να επιτύχουν», η κατάρρευση του πολιτισμού των Μάγια δε οφείλεται σε μία αιτία αλλά σε συνδυασμό πολλών παραγόντων.
Μία αιτία είναι η αύξηση του πληθυσμού σε σημείο όπου ξεπέρασε τη διαθεσιμότητα των πόρων και σε αυτό ήρθε να προστεθούν οι επιπτώσεις της αποδάσωσης και της διάβρωσης των πρανών, όπου οδήγησαν στη μείωση της καλλιεργήσιμης γης.
Ακόμη πρέπει να προστεθεί και η ξηρασία που προκάλεσαν οι άνθρωποι με την αποδάσωση, η εξάντληση των θρεπτικών ουσιών και άλλα προβλήματα του εδάφους από τον αγώνα να εμποδίσουν τις φτέρες να κατακλύσουν τους αγρούς.
Η αύξηση των ενδημικών πολεμικών συγκρούσεων , καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι μάχονταν για όλο και λιγότερο πόρους.
Και το αποκορύφωμα η κλιματική αλλαγή. Η ξηρασία την εποχή της κατάρρευσης των Μάγια δεν ήταν η πρώτη ξηρασία που είχαν ζήσει, ήταν όμως η πιο σοβαρή. Και αυτή η σοβαρότητα της κατάστασης οφείλεται στο ότι ενώ τις προηγούμενες φορές , υπήρχαν ακόμη ακατοίκητα τμήματα περιοχών και μετακινούταν σε περιοχή που δεν έθιγε η ξηρασία, την εποχή της κατάρρευσης, δεν υπήρχε πλέον χρήσιμη ελεύθερη γη για ένα νέο ξεκίνημα και ολόκληρος ο πληθυσμός δεν μπορούσε να βολευτεί στις λίγες περιοχές που εξακολουθούσαν να έχουν σίγουρη προμήθεια νερού.
Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε την μη έγκαιρη αντιμετώπιση και προσπάθεια αντιμετώπισης όλων αυτών των προβλημάτων. Ερωτηματικά δημιουργούνται για τι οι βασιλείς ή ηγεμόνες των Μάγια, δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν και να λύσουν , όπως φαίνεται , προφανή προβλήματα που υπονόμευαν την κοινωνία τους. Φαίνεται ‘ότι η προσοχή τους ήταν συγκεντρωμένη σε βραχυπρόθεσμες φροντίδες, για τον πλουτισμό ους , στη διεξαγωγή πολέμων, την ανέγερση μνημείων, τον ανταγωνισμό μεταξύ τους και την απόσπαση αρκετών τροφών από τους χωρικούς προκειμένου να στηρίξουν όλες αυτές τις δραστηριότητές, όπως και σήμερα διαπιστώνουμε αυτά να ισχύουν . Δεν έδιναν καμιά σημασία για τα μακροπρόθεσμα προβλήματα και την επίλυσή τους με επακόλουθο την πολιτική τους κατάρρευση και κοινωνική κατάρρευση των Μάγια.
Σχετικά με τη θεωρία της ξηρασίας ως αιτία καταρευσης του πολιτισμού των Μάγια,έρευνες φέρβουν νέα στοιχεία που καταδεικνύουν ότι ο πιο προηγμένος πολιτισμός της εποχής του κατέρρευσε όχι εξαιτίας μιας έντονης ξηρασίας που διήρκεσε κοντά στα 200 χρόνια αλλά εξαιτίας μιας ήπιας ξηρασίας, όχι πολύ διαφορετικής από τις συνθήκες που προβλέπεται να επικρατήσουν σε πολλές περιοχές τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με ερευνητές από το Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας του Γιουκατάν στο Μεξικό και το βρετανικό Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, η ξηρασία οδήγησε σε μείωση της ετήσιας βροχόπτωσης κατά μόνο 25 έως 40%. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα οι υπαίθριες πηγές νερού, π.χ. οι λίμνες, να εξατμίζονται πριν προλάβουν να αντικατασταθούν από περισσότερη βροχή.
«Τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι η βασική αιτία [κατάρρευσης του πολιτισμού των Μάγια] υπήρξε η μείωση των θερινών καταιγίδων», λέει ο Έλκο Ρόλινγκ από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, ένας εκ των συντακτών της έκθεσης που δημοσιεύεται στο Science. Η μελέτη τους ήταν η πρώτη που επιχείρησε να ποσοτικοποιήσει τη μείωση της βροχόπτωσης μεταξύ 800 και 950 μ.Χ., όταν ο πολιτισμός των Μάγια περιήλθε σε μη αναστρέψιμη παρακμή. Τα μοντέλα που χρησιμοποίησαν βασίστηκαν σε δεδομένα για παλαιότερες αλλαγές στα μοτίβα των βροχοπτώσεων, όπως αποτυπώνονται σε σταλαγμίτες και ρηχές λίμνες.
«Το καλοκαίρι ήταν η κατεξοχήν εποχή της καλλιέργειας και του ανεφοδιασμού των συστημάτων αποθήκευσης πόσιμου νερού για τους Μάγια, και στις πεδιάδες του Γιουκατάν δεν υπάρχουν ποτάμια», λέει ο Ρόλινγκ εξηγώντας πώς ακόμη και μια ήπια ξηρασία θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή έλλειψη πόσιμου νερού. «Οι κοινωνικές αναταραχές και η εγκατάλειψη των πόλεων είναι πιθανές συνέπειες τόσο σοβαρών ελλείψεων, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι μιλάμε για επαναλαμβανόμενες πολυετείς ξηρασίες».
Επιστήμονες «βλέπουν» τέτοια φαινόμενα να επαναλαμβάνονται τα επόμενα χρόνια στη Χερσόνησο Γιουκατάν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Και παρότι, όπως λένε, οι σύγχρονες κοινωνίες είναι καλύτερα οργανωμένες για να αντιμετωπίσουν μια παρατεταμένη ξηρασία, «κάτι που μοιάζει με μια μικρή μείωση στην ποσότητα διαθέσιμου νερού, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα προβλήματα διαρκείας», όχι μόνο στην περιοχή, αλλά σε όλες τις περιοχές με υψηλά επίπεδα εξάτμισης.
Πληροφορίες :
1.Diamond J, "΄Κατάρευση, Πως οι Κοινωνίες επιλέγουν ν αποτύχουν ή να επιτύχουν",Αθήνα 2006.
2. NAFTEMPORIKI.GR
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου