Οταν η ποτοαπαγόρευση «γεννούσε» τη Μαφία

Του Δημήτρη Πολιτάκη
Ηταν η πιο ακριβή τηλεοπτική παραγωγή της περσινής χρονιάς, αλλά και μία από τις καλύτερες.
Ο πρώτος κύκλος της σειράς «Βoardwalk Εmpire» με φόντο το Ατλάντικ Σίτι του 1920 επιβραβεύτηκε με δύο Χρυσές Σφαίρες: καλύτερης δραματικής σειράς και καλύτερης αντρικής ερμηνείας
για τον πρωταγωνιστή της Στιβ Μπουσέμι
«Οταν το αλκοόλ έγινε παράνομο, οι παράνομοι έγιναν βασιλιάδες»... Ο υπότιτλος- σλόγκαν της πιο ακριβής τηλεοπτικής παραγωγής για την περσινή χρονιά δίνει το αφηγηματικό στίγμα της πλοκής αλλά και τη χρονική αφετηρία της. Η ιστορία αρχίζει τα μεσάνυχτα της 16ης Ιανουαρίου 1920, ενώ μόλις έχει επικυρωθεί η άμεση ισχύς της ποτοαπαγόρευσης. Στις περισσότερες πόλεις της Αμερικής, πολλοί είναι αυτοί που θρηνούν για το καθεστώς παρανομίας, στο Ατλάντικ Σίτι όμως (αυτό το «θέρετρο της ακολασίας» στην παραλία του Νιου Τζέρσι, πολλά χρόνια πριν από το Λας Βέγκας) οι «έχοντες και κατέχοντες» πανηγυρίζουν. Οχι μόνο επειδή γνωρίζουν καλά ότι το μέτρο αποκλείεται να εφαρμοστεί απολύτως αλλά και επειδή είναι προφανές ότι ανοίγεται πεδίο δόξης λαμπρό για την παραοικονομία, το λαθρεμπόριο, το εύκολο κέρδος. Δεν είναι τυχαίο φυσικά ότι η ποτοαπαγόρευση συμπίπτει με την ισχυροποίηση των «συνδικάτων του εγκλήματος», των διάφορων βαρόνων του υποκόσμου (μετέπειτα «μαφιόζων»), οι οποίοι ανακάλυψαν ξαφνικά ότι διά της βίας είχαν τη δυνατότητα να ελέγξουν την τροφοδοσία παράνομου αλκοόλ στη Νέα Υόρκη, το Σικάγο και τη Φιλαδέλφεια.

Σ΄ αυτό ακριβώς το πνεύμα κινείται και η πρόποση που κάνει στον πιλότο της σειράς ο κεντρικός ήρωάς της, ο πανίσχυρος αρχιταμίας- υποθηκοφύλακας του Ατλάντικ Σίτι, «Νούκι» Τόμσον, προς τους επίσημους συνδαιτυμόνες του εκείνο το βράδυ που άνοιξε ο δρόμος για το όργιο λαθρεμπορίου και παραοικονομίας που θα ακολουθούσε: «Σε λιγότερο από δύο ώρες, το ποτό θα κηρυχτεί παράνομο από τους διακεκριμένους εκπροσώπους μας στο Κογκρέσο. Ας πιούμε στην υγεία αυτών των υπέροχων ηλιθίων...». Εκτός από την ποτοαπαγόρευση όμως, το 1920 ήταν η χρονιά αφετηρίας της οικονομικής ύφεσης, του δύσκολου εγκλιματισμού των σοκαρισμένων από το σφαγείο στα χαρακώματα της Ευρώπης αμερικανών φαντάρων, ενώ τότε τέθηκε και επίσημα το ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης και της κατοχύρωσης δικαιώματος ψήφου. Ολα αυτά τα στοιχεία συνδέονται μεταξύ τους στον αφηγηματικό ιστό της σειράς σ΄ ένα σκηνικό που θυμίζει «παραθαλάσσια Σόδομα», όπως έχει γραφεί χαρακτηριστικά για ένα μέρος που υπήρξε «η ενήλικη παιδική χαρά» της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ.

Α λα «Σοπράνος»
Μια άλλη υψηλού κύρους σειρά του καναλιού ΗΒΟ ήταν αυτή που πριν από μερικά χρόνια κατοχύρωσε την πολιτεία του Νιου Τζέρ σι ως απόλυτο πολιτισμικό ορόσημο της χώρας, έστω και ως πατρίδα της Μαφίας. Ενας από τους λόγους ύπαρξης του «Βoardwalk Εmpire» άλλωστε ήταν και η πίεση που δεχόταν το κανάλι για τη δημιουργία μιας σειράς αναλόγου πρεστίζ με τους «Σοπράνος», ενώ ένιωθε καυτή την ανάσα ανταγωνιστικών συνδρομητικών καναλιών όπως το ΑΜC, που τα τελευταία χρόνια μπήκε στο παιχνίδι με σειρές όπως το «Μad men» και το «Βreaking bad».

Δεν είναι μόνο όμως το μέρος (Νιου Τζέρσι) και το θέμα (δραστηριότητα της Μαφίας) που συνδέουν τις δύο παραγωγές του ΗΒΟ. Ο δημιουργός, βασικός σεναριογράφος και ένας εκ των παραγωγών του «Βoardwalk Εmpire» (οι άλλοι δύο είναι ο Μάρτιν Σκορσέζε που επίσης σκηνοθέτησε τον εντυπωσιακό και πανάκριβο πιλότο της σειράς και ο σταρ του Χόλιγουντ Μαρκ Γουόλμπεργκ) Τέρενς Γουίντερ, ήταν εξέχων μέλος της δημιουργικής ομάδας των «Σοπράνος», ενώ ο πρωταγωνιστής (στον ρόλο του «Νούκι» Τόμσον) Στιβ Μπουσέμι όχι μόνο είχε βασικό ρόλο στον πέμπτο κύκλο αλλά σκηνοθέτησε και μερικά από τα καλύτερα επεισόδια του τηλεοπτικού έπους γύρω από τον Τόνι Σοπράνο και την οικογένειά του. Σχολιάζοντας μάλιστα την εξ αγχιστείας σχέση των δύο σειρών, ο Γουίντερ είχε δηλώσει πρόσφατα: «Μία από τις πρώτες ατάκες του Τόνι Σοπράνο ήταν η εξής: “Νιώθω ότι ήρθα στο τέλος κάποιου πράγματος”. Αντίστροφα, μπορεί να πει κανείς ότι το “Βoardwalk Εmpire” είναι η αρχή πολλών πραγμάτων».

Αληθινά πρόσωπα
Η διαφορά είναι ότι, αντίθετα με το φανταστικό σύμπαν των «Σοπράνος», το «Βoardwalk Εmpire» στηρίζεται σε λίγο- πολύ αληθινά πρόσωπα και καταστάσεις. Πέρα από τον «Νούκι», η δραστηριότητα του οποίου έληξε με τη σύλληψή του το 1941, τα περισσότερα μέλη του θιάσου της σειράς (ειδικά οι περιβόητοι γκάνγκστερ της εποχής) ήταν επίσης υπαρκτά. Οπως ο εβραίος μαφιόζος Μάικλ Ρόθσταιν (τον υποδύεται ο Μάικλ Στούλμπαργκ, εξαιρετικός πρωταγωνιστής της πρόσφατης ταινίας «Ενας σοβαρός άνθρωπος» των αδελφών Κοέν) ο οποίος έστησε με επιτυχία το πρωτάθλημα μπέιζμπολ του 1919 καιαν και έχει την παρουσία και το πνεύμα διανοούμενου- δεν επιτρέπει αμφιβολίες για την αδίστακτη φύση του, επισημαίνοντας ήδη από το πρώτο επεισόδιο της σειράς στους συνομιλητές του ότι κάποτε παρακολούθησε κάποιον να πνίγεται με μια μπάλα μπιλιάρδου κυριολεκτικά... έτσι για πλάκα. Στα πρώτα βήματα της αιματηρής καριέρας τους εμφανίζονται επίσης ο «Λάκι» Λουτσιάνο αλλά και ένας νεαρός Αλ Καπόνε. Από τους «φανταστικούς» χαρακτήρες ξεχωρίζει ο Τζίμι Ντάρμοντι (Μάικλ Πιτ), συνδυασμός ρομαντικού ήρωα και ψυχωτικού φιλόδοξου γκάνγκστερ α λα Τζέιμς Κάγκνεϊ, ο εκπρόσωπος του νόμου, ημιπαράφρων και θρησκόληπτος επιθεωρητής Νέλσον Βαν Ολντεν (τον υποδύεται ο εξπέρ σε πορτρέτα ακραίας παθολογίας Μάικλ Σάνον), ενώ επικεφαλής του γυναικείου καστ είναι η σκωτσέζα ηθοποιός Κέλι ΜακΝτόναλντ, η οποία προτάθηκε για Χρυσή Σφαίρα πρώτου δραματικού ρόλου τηλεοπτικής σειράς. Φετιχισμός
Ο συνδυασμός μπουρλέσκ υπερθεάματος και γκανγκστερικού θρίλερ που χαρακτηρίζει το ύφος της σειράς δεν είναι καθόλου τυχαίος. Το «Βoardwalk Εmpire» μοιάζει και είναι μια χλιδάτη και ακριβή (υπερ)παραγωγή: Ο πιλότος μόνο κόστισε 18 εκατ. δολάρια, ενώ για ολόκληρο τον πρώτο κύκλο (12 επεισόδια) δαπανήθηκαν περισσότερα από 70 εκατ. δολάρια. Σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού διατέθηκε για να χτιστούν εκατό μέτρα αυθεντικού παραλιακού σκηνικού εποχής και η ακριβέστατη και λεπτομερής αναπαράσταση εποχής μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον αντίστοιχο φετιχισμό του «Μad men». Τα κοστούμια, τα έπιπλα, οι «ζωντανεμένες» σελίδες του «Vogue» της εποχής, οι Ρολς Ρόις και η ατμόσφαιρα «ράγκταϊμ» δικαιολογούν απολύτως τον τίτλο του «μπουτίκ πρότζεκτ» για τη σειρά, η οποία θυμίζει συχνά συναρπαστικό καλειδοσκόπιο της εποχής του πρώιμου Μεσοπολέμου, αν και κάποιες στιγμές η ιστορία μοιάζει να μπουκώνει από την παρουσία τόσων πολλών χαρακτήρων, ενώ κάποιες άλλες η αίσθηση ότι παρακολουθείς ένα μονοδιάστατο σκηνικό γίνεται πολύ έντονη. Το ταξίδι όμως στον χρόνο παραμένει συναρπαστικό, θυμίζοντας τη νοσταλγία του βετεράνου μικροκακοποιού που υποδυόταν ο Μπαρτ Λάνκαστερ στην ταινία «Ατλάντικ Σίτι» του Λουί Μαλ: «Επρεπε να έβλεπες τον ωκεανό τις παλιές μέρες. Το Ατλάντικ Σίτι ήταν κάτι άλλο τότε, κάτι μοναδικό...».
Σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού διατέθηκε για να χτιστούν εκατό μέτρα αυθεντικού παραλιακού σκηνικού εποχής
ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ