Η ασπίδα που µιλάει για την αρχαία Μακεδονία

Φαλαγγίτικη ασπίδα Παιόνων με ελληνικούς χαρακτήρες στο κέντρο της
Ένα µοναδικό αρχαιολογικό εύρηµα, µια αποµίµηση µακεδονικής ασπίδας που προέρχεται από τη σηµερινή Νότια ΠΓΔΜ, νοµίσµατα και επιγραφές που εκτίθενται στο νεοσύστατο Μουσείο στο Άργος Ορεστικού Καστοριάς, αποδεικνύει ξανά την πολυσυζητηµένη «ελληνικότητα» της Μακεδονίας.
Η «αποµίµηση» της µακεδονικής ασπίδας φέρει εγχάρακτο το όνοµα του παίονα βασιλιά Αυδωλέοντα κάτι που αποτελεί, κατά τους αρχαιολόγους, απόδειξη ότι και οι Παίονες, οι αρχαίοι κάτοικοι του νότιου τµήµατος της σηµερινής ΠΓΔΜ, είχαν σχηµατίσει φάλαγγες στις αρχές του 3ο αιώνα π.Χ. Ο εξελληνισµός τους µάλιστα είχε προχωρήσει τόσο, ώστε όχι µόνο στα νοµίσµατά τους, αλλά ακόµα και στις ασπίδες τους έφεραν περήφανα το όνοµα του βασιλιά τους σε ελληνική γλώσσα.

Η ασπίδα εντοπίστηκε σε ανασκαφές µεταξύ Δισπηλιού και Μακροχωρίου Καστοριάς, συντηρήθηκε και εκτίθεται µαζί µε δεκάδες ακόµη ευρήµατα στο µουσείο, το οποίο στεγάζεται στο νεοανεγερθέν κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου Άργους Ορεστικού. Συνδέεται δε και µε τη νεοσύστατη επίσης ΚΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων που καλύπτει τους ακριτικούς Νοµούς Φλώρινας και Καστοριάς.

Οι αρχαίοι Ορέστες -κάτοικοι του οροπεδίου ανάµεσα στο Βόιο και τις Πρέσπες, τον Γράµµο και το Βίτσι- κατάφεραν να διατηρήσουν για περισσότερα από χίλια χρόνια την πολιτική τους αυτονοµία, αλλά και την πολιτιστική τους ταυτότητα. Αυτή την ιστορία, της αρχαίας Ορεστίδας και των κατοίκων της, διηγούνται τα 150 και πλέον εκθέµατα στο µουσείο (από τα εκατοντάδες που φυλάσσονται στις αποθήκες του).
Η αρχαία Ορεστίδα φέρεται να ιδρύεται από τα οµηρικά χρόνια και να διατηρείται ώς τα ρωµαϊκά. Οι Ορέστες ασχολούνταν κυρίως µε την κτηνοτροφία. Οι γυναίκες στολίζονταν µε περίτεχνα κοσµήµατα και συνοδεύονταν από τελετουργικά αντικείµενα, πολλές φορές άγνωστης χρήσης. Οι άντρες αντίθετα, προστάτευαν την κοινότητα µε τον ισχυρό οπλισµό τους, ενώ τα παιδιά θα παρέµεναν αφανή, αν η αρχαιολογική σκαπάνη δεν εντόπιζε ένα από αυτά θαµµένο µέσα σε δύο κεραµικές χύτρες, παίρνοντας έτσι µαζί του κάτι από τη ζεστασιά της οικιακής εστίας.
Από το 550 π.Χ. έως το 359 π.Χ., η Ορεστίδα µετασχηµατίζεται σε ανεξάρτητο βασίλειο και αρχίζει εµπορικές επαφές µε τη Νότια Ελλάδα.

Οι µέρες ανεξαρτησίας τελειώνουν το 359 π.Χ., όταν οι Ορέστες επιλέγουν να ενταχθούν στο κράτος του Μακεδόνα Φιλίππου Β΄. Διατηρούν όµως την αυτονοµία τους, τόσο στον στρατιωτικό τοµέα συµµετέχοντας στη µακεδονική φάλαγγα οπλισµένοι µε σάρισες, όσο και στον πολιτικό µε την ίδρυση του Κοινού των Ορέστων στον 3ο αιώνα π.Χ. (βασικό όργανο της τοπικής αυτοδιοίκησής τους). Από αυτήν ακριβώς την περίοδο προέρχεται η ασπίδα.


Πηγή: Τα Νέα, Β. Χαρισοπούλου