Μία Μαντόνα για τους Ισπανούς

Η Παναγία των Καταλανών (15ος αι., Βυζαντινό Μουσείο).
Μία μάχη, μία τοιχογραφία και οι Ισπανοί. Και τα τρία συνδέονται χάρη στην έκθεση «Μία θάλασσα από νόμους: Από τον Ιάκωβο Α΄ ως την Ναύπακτο», η οποία θα παρουσιαστεί από τις 21 Μαρτίου στο Ινστιτούτο Θερβάντες και μεταξύ των εκθεμάτων της θα περιλαμβάνει μία τοιχογραφία του 15ου αιώνα, που βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο.
Η τοιχογραφία, γνωστή ως Παναγία των Καταλανών (ή Madonna Catalana), βρέθηκε το 1849 στα ερείπια του κατεστραμμένου ναού του Προφήτη Ηλία, κοντά στην αρχαία Αγορά της Αθήνας και απεικονίζει την Παναγία Ένθρονη Βρεφοκρατούσα. Λανθασμένα είχε θεωρηθεί αρχικά καταλανική αφού τα λατινικά αρχικά στην εικόνα «F - A και L - S» έχουν ταυτιστεί με τα ονόματα του φλωρεντινού δούκα των Αθηνών Φραντσέσκο Ατσιαγιόλι και του γενοβέζου ευγενούς Λορέντσο Σπινόλα.

Η έκθεση, γίνεται με την ευκαιρία της 700ής επετείου της μάχης του Κηφισού που σήμανε την έναρξη της καταλανο-αραγωνικής κατοχής στα δουκάτα των Αθηνών και των Νέων Πατρών. Για την ιστορία , η μάχη του Κηφισού (του βοιωτικού) έλαβε χώρα στις 15 Μαρτίου 1311 και , αν και σε ελληνικό έδαφος, αφορούσε στρατούς κατοχής: Από τη μία τους Φράγκους και συγκεκριμένα το Δουκάτο των Αθηνών με επικεφαλής των Μέγα Κύρη δούκα Γκωτιέ ντε Μπριέν και από την άλλη Καταλανούς και Αραγωνέζους μισθοφόρους, γνωστούς ως Αλμογάβαρους ή Καταλανική Κομπανία. Από τη σύγκρουση νικητές βγήκαν οι τελευταίοι. Σκοπός της έκθεσης, που θα εγκαινιαστεί από τη βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας, είναι να δείξει, πώς με την επέκταση της κυριαρχίας των Αραγώνων στη Μεσόγειο αναπτύχθηκε το εμπορικό δίκαιο που έγινε στη συνέχεια σημείο αναφοράς και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Την διοργάνωση έχουν το Ινστιτούτο Θερβάντες και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Μεσογείου, ενώ το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε το δανεισμό της τοιχογραφίας.
Πηγή: Το Βήμα Online, 24/02/11