Ανεμος από την Αραβία

Tου Νικου Κωνστανταρα
Από τις Ηράκλειες Πύλες έως τον Περσικό Κόλπο ο αραβικός κόσμος επαναστατεί, βρίσκεται σε περίοδο ριζικής ανακατάταξης, της οποίας οι επιπτώσεις θα επηρεάσουν και τη χώρα μας και ολόκληρη την Ευρώπη. Η Λιβύη και η Αίγυπτος είναι «δίπλα» μας, είναι φυσικοί εταίροι για την ανάπτυξη της χώρας μας - αλλά και πηγή κινδύνων όταν οι ίδιες δεν ευημερούν. Η Ελλάδα σήμερα έχει την ευκαιρία να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανοικοδόμηση και στην ανάπτυξη αυτών των χωρών. Δεν αντιμετωπίζουμε μόνο τα εσωτερικά μας προβλήματα, πρέπει να λογαριάσουμε σοβαρά τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που προσφέρει η εποχή και να πράξουμε αναλόγως.
Εμείς σήμερα πενθούμε αυτά που χάνουμε, κινδυνεύουμε να βουλιάξουμε στον φόβο και την αντίδραση. Οι Αραβες, στην αρχή της επανάστασής τους ακόμη, αποτινάσσουν τον ζυγό αυταρχικών καθεστώτων, με δική τους βούληση και δικό τους αίμα. Αποκτούν μια νέα αυτοπεποίθηση, μια αισιοδοξία που δεν είχαμε δει έως σήμερα. Πολεμώντας για την ελευθερία τους, όμως, μας προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία να βγούμε από τα σύνορά μας. Οι Ελληνες είναι οι μόνοι Ευρωπαίοι που μπορούν να πουν στους Αραβες με καθαρή συνείδηση ότι και αυτοί πολέμησαν να ελευθερωθούν από ξένους κατακτητές και από αυταρχικά καθεστώτα – και ποτέ δεν κατέλαβαν τις χώρες των γειτόνων τους για να τους υποδουλώσουν. Την ίδια ώρα, οι Ελληνες έχουν την ευρωπαϊκή εμπειρία που τους επιτρέπει να βοηθήσουν τους γείτονές τους να αναπτύξουν δημοκρατικούς θεσμούς και διαδικασίες. Μπορούμε να φανούμε χρήσιμοι σε φίλους λαούς την ώρα της μεγαλύτερής τους ανάγκης και την ίδια ώρα να είμαστε άξιοι εκπρόσωποι της Ευρώπης (και όχι επαίτες ή φτωχοί συγγενείς).
Το μεγάλο ξύπνημα των Αράβων είναι το σημαντικότερο γεγονός στην περιοχή μετά τη χάραξη των συνόρων από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις στο τέλος του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, μετά την ίδρυση του Ισραήλ το 1948 και μετά την καθιέρωση αυταρχικών καθεστώτων στις περισσότερες χώρες (είτε μοναρχίες είτε το αποτέλεσμα πραξικοπημάτων). Τα σύνορα είχαν σχεδιαστεί χωρίς να δώσουν λογαριασμό για την ιστορία και τις φυλετικές και θρησκευτικές διαφορές της περιοχής, με προφανή στόχο τη δημιουργία ατελείωτων διενέξεων (προς όφελος των Ευρωπαίων). Οι πηγές έντασης είναι πολλές, και αν δεν αντιμετωπιστούν με μεγάλη προσοχή, η περιοχή θα αργήσει πολύ να σταθεροποιηθεί. Αν οι εξελίξεις είναι ομαλές και οι περισσότερες (αν όχι όλες) οι αραβικές χώρες γίνουν πιο δημοκρατικές, διανέμοντας τον πλούτο τους στους πολίτες, θα δούμε πρωτοφανή οικονομική ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή, με το άνοιγμα νέων αγορών και την ενεργοποίηση δεκάδων εκατομμυρίων νέων καταναλωτών. Οι γειτονικές χώρες και ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ενωση θα κερδίσουν. Το πετρέλαιο θα ρέει, η λαθρομετανάστευση προς την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα διακοπεί και σιγά σιγά ίσως εδραιωθούν οι θεσμοί οι οποίοι βοήθησαν τις δυτικές κοινωνίες να αναπτυχθούν και να γίνουν μαγνήτης για άλλους λαούς.
Αλλά οι παράγοντες που μπορούν να διακόψουν τέτοια πρόοδο είναι πολλοί και επικίνδυνοι. Τα περισσότερα καθεστώτα του αραβικού κόσμου βασίστηκαν πάνω στην εξαγορά κοινωνικής ηρεμίας μέσω επιδοτούμενων τροφίμων και παχυλών μισθών, ενώ επέβαλαν την τάξη διά του φόβου. Σήμερα ο φόβος έχει εξανεμιστεί. Αν διακοπεί η χρηματική βοήθεια προς τον λαό -είτε λόγω μειωμένων εσόδων από το πετρέλαιο είτε λόγω της ραγδαίας αύξησης στις τιμές των τροφίμων- η αντίδραση θα είναι χαοτική. Η ευρύτερη περιοχή θα δεχθεί μεγάλο κύμα μεταναστών, οι δοκιμαζόμενες χώρες θα έχουν ανάγκη σημαντικής χρηματικής βοήθειας από την Ευρώπη, ακραίες πολιτικές και θρησκευτικές ομάδες θα αναπτυχθούν και η τιμή του πετρελαίου θα ανέβει κατακόρυφα, πυροδοτώντας νέες αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων. Φτώχεια και αναρχία σε οποιαδήποτε αραβική χώρα θα φέρουν νέα προβλήματα και νέα βάρη στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αναγκάζοντάς τες να δεχθούν πρόσφυγες, να εντείνουν την ανθρωπιστική βοήθεια ενώ θα πληρώνουν περισσότερα για πετρέλαιο, τρόφιμα και για τις κοινωνικές συνέπειες μιας ύφεσης που είχε αρχίσει πριν από την «Ανοιξη των Αράβων».
Εκεί που βουλιάζαμε, που φοβόμασταν ότι δεν είχαμε τις δυνάμεις και τα εφόδια για να σωθούμε, οι γείτονές μας ανακάτεψαν ξαφνικά την τράπουλα. Μας έδωσαν την ευκαιρία να μπούμε πάλι στο παιχνίδι.
Πηγη:Kathimerini.gr