Μια Ατλαντίδα στον Περσικό Κόλπο

Όαση του Περσικού Κόλπου. Έτσι αποκαλεί ο Βρετανός αρχαιολόγος Jeffrey Rose μια μεγάλη έκταση βυθισμένη σήμερα κάτω από τη θάλασσα, στον Περσικό Κόλπο. Μια έκταση η οποία αποτελούσε κάποτε μια εύφορη κοιλάδα και που έγινε «σπίτι» για ορισμένους από τους πρώτους ανθρώπους που έφτασαν να αναπτύξουν αξιόλογο πολιτισμό. Λίγα είναι γνωστά γι αυτήν την Ατλαντίδα της Ανατολής, η οποία αναδύεται στην σύγχρονη αρχαιολογική βιβλιογραφία με αρκετά έμμεσο τρόπο: μια σειρά καταλοίπων κατά μήκος των ακτών του Κόλπου που παρουσιάζουν αρκετά υψηλό επίπεδο εξέλιξης σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Συγκεκριμένα, γύρω στο 5.500 π.Χ. , τα λίγα φτωχικά κατάλοιπα (με χαρακτήρα κυνηγετικών σταθμών) διαδέχεται μια σειρά από προηγμένες εγκαταστάσεις. Σε περίπου 60 παράκτιες θέσεις παρατηρούνται ξαφνικά καλοκτισμένες οικίες προορισμένες για μόνιμη κατοίκηση, κατάλοιπα εξημερωμένων οικόσιτων ζώων, περίτεχνα διακοσμημένη κεραμική, ενδείξεις εμπορικών δικτύων, ακόμη και σπαράγματα από τα πρώτα γνωστά πλοία στον κόσμο. Πώς όμως έγινε αυτό το απότομο πολιτισμικό άλμα;

Σύμφωνα με τον Rose, οι κάτοικοι των προηγμένων οικισμών ήταν νέοι έποικοι που μετέφεραν μαζί τους έναν πολιτισμό που είχε ήδη αναπτυχθεί κάπου αλλού. Ταυτόχρονα, η εμφάνιση των νέων πολιτισμικών στοιχείων συμπίπτει με την εποχή κατά την οποία τοποθετείται η μετατροπή του Περσικού Κόλπου σε θάλασσα – γύρω στο 6.000 π.Χ. Είναι λοιπόν πιθανό οι νέοι κάτοικοι να είχαν κατοικήσει αρχικά την εύφορη πεδιάδα όπου δημιουργήθηκε αργότερα ο Κόλπος, τη λεγόμενη Όαση, να άκμασαν εκεί και μόλις παρατήρησαν την καιρική μεταβολή που θα μετέτρεπε την περιοχή τους σε θάλασσα να ξεκίνησαν για πιο ασφαλείς, ψηλότερες υψομετρικά περιοχές.

Πώς όμως πρωτοκατοικήθηκε η Όαση; Περαιτέρω στοιχεία από την Ν. Αραβική χερσόνησο δείχνουν ότι η ευρύτερη περιοχή μπορεί να ήταν από τους πρώτους σταθμούς για τον άνθρωπο μετά την «Έξοδο από την Αφρική». Στην Υεμένη έχουν βρεθεί προϊστορικά εργαλεία συγγενή προς αυτά που παρατηρούνται στην Α. Αφρική και χρονολογούνται 100.000 χρόνια πριν από την εποχή μας, σε μια εποχή στην οποία η Όαση ήταν - όπως και σήμερα - θάλασσα. Φαίνεται όμως ότι με την έναρξη μιας εποχής ξηρασίας 75.000 χρόνια πριν, δημιουργήθηκε η Όαση ενώ άλλες περιοχές μετατράπηκαν σε ερήμους. Οι αφιλόξενες συνθήκες οδήγησαν τον προϊστορικό άνθρωπο να αναζητήσει καταφύγιο στη μοναδική εύφορη (από τους ποταμούς Τίγρη, Ευφράτη, Karun και Wadi Baton) περιοχή του χώρου, που δεν ήταν άλλη από την Όαση.

Η νέα θεωρία, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό Current Anthropology, είναι εντυπωσιακή καθώς προσθέτει νέα κεφάλαια σε δύο σημαντικούς τομείς της ανθρώπινης ιστορίας : την ανθρώπινη εξάπλωση και την εμφάνιση του πολιτισμού. Θα βρούμε όμως ποτέ απτές ενδείξεις για την ανθρώπινη δραστηριότητα στο βυθό του Περσικού;

Πηγή: Science Daily
Ζ.Ξ
αρχαιολογια on line