Δωδεκάθεο και Χριστός στη Νέα Υόρκη

Το πρόσωπό της είναι πληγωμένο βαθιά. Η μύτη της σπασμένη. Είναι προφανές πως κάποιος επιχείρησε να της βγάλει τα μάτια. Και στο μέτωπό της είναι χαραγμένος ένας σταυρός. Ποιος μπορεί να μίσησε τόσο αυτή τη μαρμάρινη Αφροδίτη και να τη σημάδεψε τόσο βαριά;

Η απάντηση που έρχεται αυθόρμητα στα χείλη είναι «οι χριστιανοί». Και είναι σωστή. Ο λόγος όμως για τον οποίο της επιτέθηκαν δεν οφείλεται στο ότι ήταν εξέχον μέλος του δωδεκαθέου αλλά διότι θέλησαν με τον σταυρό να την εξαγνίσουν, να την κάνουν δική τους και να την εντάξουν στην καθημερινότητά τους.

Αποψη ανατρεπτική σε σχέση με τα όσα πιστεύαμε ώς τώρα (την υποστηρίζουν οι διευθυντές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Νίκος Καλτσάς και του Μπενάκη Αγγελος Δεληβορριάς) και δεν είναι η μόνη που επικρατεί στην έκθεση που διοργανώνει για πέντε μήνες το Ωνάσειο Μορφωτικό Κέντρο της Νέας Υόρκης σε συνεργασία με το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (ΒΧΜ) υπό την επιμέλεια της διευθύντριας του ΒΧΜ Ευγενίας Χαλκιά και της αναπληρώτριας διευθύντριας Αναστασίας Λαζαρίδου.

Θησαυροί που τους χώρισε ο χρόνος συναντώνται ξανά για πρώτη φορά - όπως τα ασημένια πινάκια από τη Λάμπουσα της Κύπρου. Εργα τέχνης που βγήκαν πρόσφατα από το χώμα και δεν έχουν ακόμη πάρει τις θέσεις τους σε προθήκες μουσείων - όπως ελεφαντοστέινα πλακίδια από τη Μαρώνεια. Και πολύτιμα ευρήματα που για πρώτη φορά αποκτούν διαβατήριο για να ταξιδέψουν εκτός Ελλάδος - όπως τα αγαλματίδια από την Κόρινθο που απεικονίζουν αρχαιοελληνικές θεότητες - είναι μερικά μόνο από τα 170 αντικείμενα που διαπλέουν τον Ατλαντικό για να συνθέσουν μία επίκαιρη έκθεση και να ρίξουν φως σε μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της Ιστορίας - την περίοδο από τον 3ο έως τον 7ο αι. μ.Χ., την εποχή δηλαδή της μετάβασης από τα ρωμαϊκά στη βυζαντινά χρόνια και από την εγκατάλειψη του παγανισμού έως την επικράτηση του χριστιανισμού.

«Πρόκειται για μια έκθεση που εντάσσεται στο σκεπτικό του Ιδρύματος, δηλαδή προβάλλει τον Ελληνισμό στη Νέα Υόρκη, όπου δεν υπάρχουν άλλες δομές για να τον υποστηρίξουν, συμβάλλει στην πολιτιστική διείσδυση της Ελλάδας και ακολουθεί τη λογική της έκπληξης, εξ ου και οι εκθέσεις μας προσελκύουν 70.000-80.000 θεατές» τονίζει ο πρόεδρος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Ωνάσης Αντώνης Παπαδημητρίου.

Μέσα από επτά ενότητες όσοι φτάσουν ώς τον εκθεσιακό χώρο στο Olympic Tower θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την ώσμωση των διαφορετικών θρησκειών στο τέλος της αρχαιότητας, όπως καταγράφηκε κυρίως σε γλυπτά που άλλαξαν ταυτότητα για να εξυπηρετήσουν τις νέες ανάγκες. Να δουν πώς η αναγνώριση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας έφερε εκτός των άλλων μεγαλοπρεπείς ναούς στα αστικά κέντρα αλλά και πώς οι πόλεις μετά την pax romana τειχίζονται και περιορίζονται. Να διαπιστώσουν πώς παγανιστικά σύμβολα που απέτρεπαν το κακό υιοθετήθηκαν από τη νέα θρησκεία, πώς αλλάζει η νοοτροπία για τον θάνατο με την έλευση του χριστιανισμού αλλά και πώς γεννήθηκε η χριστιανική τέχνη αλλάζοντας περιεχόμενο και συμβολισμό σε θέματα της ελληνορωμαϊκής τέχνης.

«Αυτή η έκθεση είναι αφιερωμένη κατά κύριο λόγο στην ανάδειξη της παράξενης και πολυποίκιλης ζωής μιας εποχής που κάποτε είχε βυθιστεί στο σκοτάδι ως εποχή θανάτου και σκότους. Πρόκειται για την τελευταία και πιο εξωστρεφή από τις σημαντικές εποχές της αρχαιότητας. Αυτά τα δραματικά κομμάτια της μας μιλούν απευθείας για το πώς ήταν να ζεις εν μέσω μιας τεράστιας αλλαγής» επισημαίνει ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας Πίτερ Μπράουν, μέλος της ακαδημαϊκής συμβουλευτικής επιτροπής από το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πρίνστον που υποστηρίζει την έκθεση.
ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ