Βυζάντιο και Αραβες, μία μεγάλη έκθεση στη Θεσσαλονίκη

Για πρώτη φορά εξετάζονται οι σχέσεις και οι αλληλεπιδράσεις των δύο λαών.

Οι σχέσεις και οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Αραβες είναι το θέμα που εξετάζεται για πρώτη φορά μέσα από μία έκθεση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης.

Περισσότερα από 100 έργα ανάμεσα στα οποία χειρόγραφα, κοσμήματα, νομίσματα, εικόνες, αγγεία, σταθμία, μαρμάρινες ανάγλυφες πλάκες που προέρχονται από ελληνικά - δημόσια και ιδιωτικά - μουσεία θα παρουσιαστούν στην έκθεση, που με τίτλο «Βυζάντιο και Αραβες» θα εγκαινιασθεί στις 30 Σεπτεμβρίου, ενταγμένη στο πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού «Θεσσαλονίκη. Σταυροδρόμι Πολιτισμών».Η έκθεση εγκρίθηκε χθες το βράδυ από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.



Ο στόχος είναι να αναδειχθούν πτυχές των δύο πολιτισμών μέσα από την επαφή την οποία είχαν από τον 7ο αιώνα ως την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 με ιδιαίτερη έμφαση όμως στις ειρηνικές πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των δύο πλευρών στους τομείς των γραμμάτων και της τέχνης.

Η έκθεση δηλαδή δεν παρουσιάζει τον αραβικό πολιτισμό αλλά τη σχέση του με το Βυζάντιο, έτσι από τη μία μεριά μπορεί να αναδεικνύονται οι πολεμικές συγκρούσεις με τους Αραβες που επιτίθονταν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία προκειμένου να καταλάβουν εδάφη της - κάτι που επιτύγχαναν σε πολλές περιπτώσεις, από την άλλη όμως παρουσιάζονται και οι ειρηνικές συναλλαγές των δύο πολιτισμών, εμπορικές και πολιτισμικές. Και εδώ δίνεται έμφαση στην επίδραση και του μεγάλου περσικού πολιτισμού και στις σχέσεις του με το Βυζάντιο.



Η ταυτότητα των Αράβων, η γέννηση της νέας θρησκείας του Ισλάμ και τα χαλιφάτα, η εξάπλωσή τους στην αραβική χερσόνησο και στη Μεσόγειο, οι πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης και η άλωση της Θεσσαλονίκης το 904 θα παρουσιαστούν σε ειδικές θεματικές ενότητες της έκθεσης ενώ άλλα θέματα είναι οι μάχες με τους Αραβες και η δημιουργία της ακριτικής παράδοσης με αναφορά στον Διγενή Ακρίτα.



Στην έκθεση θα καταδειχθεί επίσης η συνέχιση από τους Αραβες, της μεγάλης βυζαντινής παράδοσης στην υαλουργία και στην κεραμική με απόδειξη τα βυζαντινά και αραβικά γυάλινα και κεραμικά αγγεία με τις εμφανείς ομοιότητες, που κυκλοφορούσαν στις αγορές της Μεσογείου. Παρόμοια μίμηση συνέβη και με το νόμισμα καθώς οι Αραβες χρησιμοποίησαν αρχικώς το βυζαντινό νόμισμα, που ήταν το ισχυρότερο της εποχής, με τον βυζαντινό αυτοκράτορα μάλιστα επάνω του, με σύμβολα χριστιανικά και με επιγραφές ελληνικές και αραβικές.


Αλλο σημείο πολιτιστικής «επικοινωνίας» εξάλλου υπήρξαν τα γράμματα, αφού από τον 9ο ως τον 11ο αιώνα πολλά ελληνικά συγγράμματα αρχαίων και βυζαντινών συγγραφέων, ειδικά από τους τομείς της φιλοσοφίας, των μαθηματικών και της ιατρικής μεταφράστηκαν στα αραβικά συμβάλλοντας και στη διάδοσή τους στη Δύση.

Αλληλεπίδραση υπήρξε και στην αστρονομία με τους Αραβες να δανείζονται από τους Βυζαντινούς τον αστρολάβο, πολύτιμο όργανο για τη μέτρηση της ώρας και για υπολογισμούς των θέσεων των διαφόρων πλανητών. Οπως είναι γνωστό μάλιστα στη συνέχεια επέκτειναν και εξέλιξαν σε μεγάλο βαθμό αυτή την επιστήμη ιδρύοντας αστεροσκοπεία και επηρεάζοντας έτσι από τη μεριά τους το βυζαντινό κόσμο. Οι ανταλλαγές στις τέχνες τέλος, είναι ιδιαίτερα εμφανείς και στους δύο πολιτισμούς αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι τα πρώτα ισλαμικά μνημεία, τα τζαμιά αντέγραψαν τις βυζαντινές εκκλησίες ενώ από την άλλη η αραβική τέχνη άφησε κι αυτή τα ίχνη της στη βυζαντινή.


Η έκθεση στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού θα διαρκέσει ως τις 31 Ιανουαρίου του 2012 και θα περιλαμβάνει πολλές παράλληλες δράσεις ενώ θα εκδοθεί δίγλωσσος κατάλογος.

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ,ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ