ΚΙΝΑ:Η Οπερα που ήρθε από το μέλλον
Της Έφης Φαλίδα
Η Οπερα Γκουανγκζού είναι ένα ιδιαίτερο μνημείο για την ιστορία της Κίνας αλλά και για τη φημισμένη καριέρα της Ζάχα Χαντίντ
Η Ζάχα Χαντίντ επιδεικνύει το τελευταίο της επίτευγμα: το κτίριο της Οπερας στην περιοχή Γκουανγκζού στη Νότια Κίνα. Που σύμφωνα με τον ειδικό στα αρχιτεκτονικά θέματα των «New York Times» Νικολάι Ουρούσοφ είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας. Καθώς σε έναν μη-τόπο δημιουργήθηκε ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό περίβλημα, χωρίς να έχει συσταθεί ο αντίστοιχος πολιτιστικός οργανισμός για να τον φιλοξενήσει. Ενώ το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της Οπερας Γκουανγκζού δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Και επειδή μιλάμε για την Κίνα, μία υπερδύναμη που βρίσκεται στο βρεφικό στάδιο της σύγχρονης πολιτιστικής της ανάπτυξης, το έργο της Ζάχα Χαντίντ υπέστη κατά την κατασκευή του τις κακοτεχνίες των ανειδίκευτων εργατών που διαθέτει η περιοχή. Ωστόσο η Οπερα Γκουανγκζού δεν παύει να είναι «Ζάχα». Εχει όλα τα χαρακτηριστικά του ρευστού, μελλοντολογικού ύφους της και το σχήμα της θυμίζει ένα σύμπλεγμα βράχων πάνω στο ποτάμι που την επιφάνειά τους διάβρωσαν τα υδάτινα ρεύματα. Είναι επίσης ένα θαυμάσιο υπόδειγμα του πώς ένα μοναδικό κτίσμα μπορεί να αναστήσει ένα ετοιμοθάνατο αστικό περιβάλλον, στρέφοντας άμεσα την προσοχή στην ενέργεια που περιβάλλει το αρχιτεκτόνημα. Κι έτσι ο παρατηρητής να δει με άλλα μάτια τη γύρω περιοχή.
Το έργο αυτό είναι η αντεκδίκηση της Ζάχα Χαντίντ σε μία άρνηση του παρελθόντος. Στα μέσα των 90s η ανερχόμενη σταρ αρχιτέκτονας είχε κερδίσει στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον σχεδιασμό της Οπερας του Κάρντιφ στην Ουαλία. Ωστόσο η ουαλική κυβέρνηση αρνήθηκε να πληρώσει τη Χαντίντ για τα σχέδιά της και το έργο δόθηκε σε ένα κατώτερο αρχιτεκτονικό ταλέντο. Η έκβαση αυτή ήταν καταστροφική για τη Χαντίντ και θεωρήθηκε «φιάσκο» στην ιστορία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής.
Η ιρακινής καταγωγής αρχιτέκτονας περίμενε λοιπόν πολλά χρόνια. Οσα δηλαδή χρειάστηκε η Κίνα που επενδύει στο μέλλον της μέσα από μεγαλεπήβολα αρχιτεκτονικά σχέδια.
Και σίγουρα όταν βρέθηκε για πρώτη φορά στην Γκουανγκζού για παρατήρηση του τοπίου δεν θα εντόπισε καμία κρυμμένη ομορφιά. Το έργο βρίσκεται στην άκρη μιας αχανούς έκτασης (πάρκο) χωρίς κανένα γεωμορφικό χαρακτηριστικό. Αυτό το πάρκο αποτελεί το επίκεντρο του πολεοδομικού σχεδιασμού της περιοχής που βρίσκεται σε απόσταση 15 λεπτών οδήγησης από το κέντρο της παλιάς Γκουανγκζού.
Ο θεατής που βλέπει μπροστά του την Οπερα θα δει επίσης κατά μήκος του πάρκου προς τα ανατολικά το πανύψηλο οικοδόμημα κιτς της βιβλιοθήκης που το σχήμα του σκόπευε να μιμηθεί ένα ανοιχτό βιβλίο. Και στην ίδια ευθεία, ακριβώς πίσω από τη βιβλιοθήκη προβάλλει ένας χρωματιστός γυάλινος ουρανοξύστης 103 ορόφων. Σε αυτά τα δεδομένα η Ζάχα Χαντίντ καταφέρνει με την ικανότητά της να αλλάζει το τοπίο και να πλέκει τις δικές της φόρμες μέσα σε αυτό, δημιουργώντας μπροστά στο αρχιτεκτόνημα μία μεγάλη κλίμακα με πλατιά σκαλοπάτια. Επίσης ένα κεκλιμένο επίπεδο οδηγεί στον σχηματισμό μιας πλατείας που καταλήγει στην είσοδο της Οπερας. Η οποία αποτελείται από δύο κτίρια, διαφορετικού όγκου μεταξύ τους.
O στόχος της είναι να αποκαθιστά αυτού του είδους τα κενά και με τις φόρμες των κτισμάτων της να τους δίνει την αίσθηση σωμάτων σε κίνηση. «Στα χρόνια της μαθητείας μου στο γραφείο OMA των Ρεμ Κούλχας - Ηλία Ζέγγελη ανακαλύψαμε ότι ο δημόσιος χώρος ήταν ένα πεδίο σύνθεσης επιμέρους δημόσιων χώρων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η ιδέα μας ήταν να δημιουργήσουμε έναν νέο κόσμο. Η αρχιτεκτονική δεν έπρεπε να βασίζεται στον ιδιωτικό αλλά στον δημόσιο χώρο. Που σημαίνει χώρους συναθροίσεων, εκδηλώσεων, όπου θα υπήρχαν αίθουσες τέχνης, εστιατόρια ή μέρη όπου οι άνθρωποι θα διασκέδαζαν και θα ξεκουράζονταν» διευκρινίζει η ίδια, μιλώντας για την αρχιτεκτονική της θεωρία.
ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ
Η Οπερα Γκουανγκζού είναι ένα ιδιαίτερο μνημείο για την ιστορία της Κίνας αλλά και για τη φημισμένη καριέρα της Ζάχα Χαντίντ
Η Ζάχα Χαντίντ επιδεικνύει το τελευταίο της επίτευγμα: το κτίριο της Οπερας στην περιοχή Γκουανγκζού στη Νότια Κίνα. Που σύμφωνα με τον ειδικό στα αρχιτεκτονικά θέματα των «New York Times» Νικολάι Ουρούσοφ είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας. Καθώς σε έναν μη-τόπο δημιουργήθηκε ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό περίβλημα, χωρίς να έχει συσταθεί ο αντίστοιχος πολιτιστικός οργανισμός για να τον φιλοξενήσει. Ενώ το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της Οπερας Γκουανγκζού δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Και επειδή μιλάμε για την Κίνα, μία υπερδύναμη που βρίσκεται στο βρεφικό στάδιο της σύγχρονης πολιτιστικής της ανάπτυξης, το έργο της Ζάχα Χαντίντ υπέστη κατά την κατασκευή του τις κακοτεχνίες των ανειδίκευτων εργατών που διαθέτει η περιοχή. Ωστόσο η Οπερα Γκουανγκζού δεν παύει να είναι «Ζάχα». Εχει όλα τα χαρακτηριστικά του ρευστού, μελλοντολογικού ύφους της και το σχήμα της θυμίζει ένα σύμπλεγμα βράχων πάνω στο ποτάμι που την επιφάνειά τους διάβρωσαν τα υδάτινα ρεύματα. Είναι επίσης ένα θαυμάσιο υπόδειγμα του πώς ένα μοναδικό κτίσμα μπορεί να αναστήσει ένα ετοιμοθάνατο αστικό περιβάλλον, στρέφοντας άμεσα την προσοχή στην ενέργεια που περιβάλλει το αρχιτεκτόνημα. Κι έτσι ο παρατηρητής να δει με άλλα μάτια τη γύρω περιοχή.
Το έργο αυτό είναι η αντεκδίκηση της Ζάχα Χαντίντ σε μία άρνηση του παρελθόντος. Στα μέσα των 90s η ανερχόμενη σταρ αρχιτέκτονας είχε κερδίσει στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον σχεδιασμό της Οπερας του Κάρντιφ στην Ουαλία. Ωστόσο η ουαλική κυβέρνηση αρνήθηκε να πληρώσει τη Χαντίντ για τα σχέδιά της και το έργο δόθηκε σε ένα κατώτερο αρχιτεκτονικό ταλέντο. Η έκβαση αυτή ήταν καταστροφική για τη Χαντίντ και θεωρήθηκε «φιάσκο» στην ιστορία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής.
Η ιρακινής καταγωγής αρχιτέκτονας περίμενε λοιπόν πολλά χρόνια. Οσα δηλαδή χρειάστηκε η Κίνα που επενδύει στο μέλλον της μέσα από μεγαλεπήβολα αρχιτεκτονικά σχέδια.
Και σίγουρα όταν βρέθηκε για πρώτη φορά στην Γκουανγκζού για παρατήρηση του τοπίου δεν θα εντόπισε καμία κρυμμένη ομορφιά. Το έργο βρίσκεται στην άκρη μιας αχανούς έκτασης (πάρκο) χωρίς κανένα γεωμορφικό χαρακτηριστικό. Αυτό το πάρκο αποτελεί το επίκεντρο του πολεοδομικού σχεδιασμού της περιοχής που βρίσκεται σε απόσταση 15 λεπτών οδήγησης από το κέντρο της παλιάς Γκουανγκζού.
Ο θεατής που βλέπει μπροστά του την Οπερα θα δει επίσης κατά μήκος του πάρκου προς τα ανατολικά το πανύψηλο οικοδόμημα κιτς της βιβλιοθήκης που το σχήμα του σκόπευε να μιμηθεί ένα ανοιχτό βιβλίο. Και στην ίδια ευθεία, ακριβώς πίσω από τη βιβλιοθήκη προβάλλει ένας χρωματιστός γυάλινος ουρανοξύστης 103 ορόφων. Σε αυτά τα δεδομένα η Ζάχα Χαντίντ καταφέρνει με την ικανότητά της να αλλάζει το τοπίο και να πλέκει τις δικές της φόρμες μέσα σε αυτό, δημιουργώντας μπροστά στο αρχιτεκτόνημα μία μεγάλη κλίμακα με πλατιά σκαλοπάτια. Επίσης ένα κεκλιμένο επίπεδο οδηγεί στον σχηματισμό μιας πλατείας που καταλήγει στην είσοδο της Οπερας. Η οποία αποτελείται από δύο κτίρια, διαφορετικού όγκου μεταξύ τους.
O στόχος της είναι να αποκαθιστά αυτού του είδους τα κενά και με τις φόρμες των κτισμάτων της να τους δίνει την αίσθηση σωμάτων σε κίνηση. «Στα χρόνια της μαθητείας μου στο γραφείο OMA των Ρεμ Κούλχας - Ηλία Ζέγγελη ανακαλύψαμε ότι ο δημόσιος χώρος ήταν ένα πεδίο σύνθεσης επιμέρους δημόσιων χώρων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η ιδέα μας ήταν να δημιουργήσουμε έναν νέο κόσμο. Η αρχιτεκτονική δεν έπρεπε να βασίζεται στον ιδιωτικό αλλά στον δημόσιο χώρο. Που σημαίνει χώρους συναθροίσεων, εκδηλώσεων, όπου θα υπήρχαν αίθουσες τέχνης, εστιατόρια ή μέρη όπου οι άνθρωποι θα διασκέδαζαν και θα ξεκουράζονταν» διευκρινίζει η ίδια, μιλώντας για την αρχιτεκτονική της θεωρία.
ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου