ΒΙΒΛΙΟ:Ο μηχανισμός της προπαγάνδας σε έναν υποτιθέμενο πόλεμο με δύο πολεμιστές

Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ενός πολέμου είναι άχρονη. Το μόνο που χρειάζεται είναι να αλλάξουν οι λέξεις που προσδιορίζουν τον εκάστοτε αντίπαλο. Τα παραδείγματα απτά και στις μέρες μας ως τραγικά επαναλαμβανόμενες χοντροκοπιές: «κατσαρίδες» που πρέπει να εξοντωθούν χωρίς έλεος αποκαλούσε τους οπαδούς του Απελευθερωτικού Συμβουλίου ο συνταγματάρχης Καντάφι. «Κατσαρίδες» χαρακτήριζαν τα ραδιοφωνικά διαγγέλματα στη Ρουάντα τα μέλη της φυλής Τούτσι με σκοπό να αφιονίσει σε έναν χορό σφαγής την εθνότητα των Χούτου, που εντέλει κόστισε πάνω από μισό εκατομμύριο ψυχές. «Kατσαρίδες» βάπτισε τους Εβραίους η μηχανή προπαγάνδας του Γ'Α Ράιχ κατευθυνόμενη από τον Γκέμπελς, έτσι ώστε ο γερμανικός λαός να «χωνέψει» το Oλοκαύτωμα ως μία αναγκαία υπόθεση δημόσιας υγιεινής της κοινωνίας.

Αυτόν τον μηχανισμό προπαγάνδας που χωρίζει, συμβολικά, δύο στρατιώτες που ανήκουν σε αντίπαλα στρατόπεδα πραγματεύεται το εφηβικό-νεανικό βιβλίο «Ο εχθρός» του συγγραφέα Νταβίντε Καλί σε εικονογράφηση Σερζ Μπλοκ.

Πρόκειται, όπως σημειώνεται, για ένα «βαθύ, συγκινητικό και οδυνηρό παραμύθι για την εποχή μας, τοποθετημένο σε έναν πόλεμο ο οποίος θα μπορούσε να είναι ένας οποιοσδήποτε πόλεμος». Στο βιβλίο οι πρωταγωνιστές είναι δύο φαντάροι που υπηρετούν δύο σημαίες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Είναι οχυρωμένοι μέσα σε μία τρύπα ο καθένας και τους χωρίζει ένα άγονο και έρημο πεδίο μάχης. Δεν έχουν δει ποτέ ο ένας το πρόσωπο του άλλου αλλά έχουν συνηθίσει να πυροβολεί ο ένας προς το μέρος του άλλου. Τη διαμόρφωση της εικόνας του αντιπάλου έχει αναλάβει η μηχανή προπαγάνδας. Το εγχειρίδιό τους αναφέρει ότι ο εχθρός δεν είναι άνθρωπος. Μόλις μπορέσει θα σκοτώσει τις οικογένειες και τα ζώα, θα κάψει τα δάση και θα δηλητηριάσει το νερό. Oμως οι ίδιες ανάγκες τους βασανίζουν στη λαγότρυπά τους: είναι και οι δύο πεινασμένοι και εξαντλημένοι. Και υποσυνείδητα τους κυριεύουν σκέψεις, ανθρώπινες, για τον αντίπαλό τους και τότε αμέσως επαναλαμβάνουν το αξίωμα του εγχειριδίου ότι οι εχθροί «είναι θηρία, δεν γνωρίζουν τι σημαίνει συμπόνια». Κάποια στιγμή ένας στρατιώτης αναρωτιέται αν τον έχουν ξεχάσει και αν είναι ο μόνος που έχει απομείνει. Αποφασίζει να συρθεί ως την τρύπα του εχθρού. Oμως, περιέργως, δεν είναι κανείς εκεί, μόνο οικογενειακές φωτογραφίες και ένα εγχειρίδιο μάχης γεμάτο ψέματα, ίδιο με το δικό του εγχειρίδιο. «Υπάρχουν φωτογραφίες. Μοιάζουν με οικογενειακές. Λες να έχει οικογένεια; Δεν το περίμενα αυτό». Τότε αρχίζει να υποπτεύεται ότι ο εχθρός του ίσως να μην είναι τελικά ο απάνθρωπος βάρβαρος, για τον οποίο τον είχαν προειδοποιήσει οι ανώτεροί του. Τι θα συμβεί αν προσπαθήσει να κηρύξει εκεχειρία; «Σε μία εποχή όπου πολλές από τις συγκρούσεις στον κόσμο φαίνεται να μην έχουν τέλος, αυτό το βιβλίο μπορεί να αποτελέσει έναν οδηγό ελπίδας ότι οι συγκρούσεις και η βία μπορούν να δώσουν τη θέση τους στην ειρήνη, τη συμπόνια και την κατανόηση», σημειώνεται για την έκδοση.




Εικονογράφηση: Σερζ Μπλοκ

Μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς

Εκδόσεις: «Πατάκη»

EXPRESS.GR