«Ο κόσμος ξαναχωρίστηκε σε πολιτισμένους και βαρβάρους»

Βλοντζίμιερζ Στανιέβσκι

Της Δάφνης Κοντοδήμα
Για τις συντάξεις που βρίσκονται στον αέρα, τις διαδηλώσεις και την αρχαία ιστορία κάνει λόγο ο πολωνός σκηνοθέτης, λίγο πριν φέρει στην οθόνη και τη σκηνή δύο «Ιφιγένειες» του αρχαίου δράματος για να μιλήσουν περί ευσέβειας και κρίσης


Ηθοποιοί από την Πολωνία μαζί με μουσικούς και έλληνες φοιτητές δραματικών σχολών ερμήνευσαν σκηνές της τραγωδίας του Ευριπίδη «Ιφιγένειας εν Α... (Αυλίδι)» στους Δελφούς, στην Κακιά Σκάλα, στο Κωρύκειον Ανδρον, ακόμη και σε μαντρί με αγριογούρουνα.

Με μια κάμερα στο χέρι, ο πολωνός σκηνοθέτης Βλοντζίμιερζ Στανιέβσκι έβλεπε τα δρώμενα και μαζί ένα όραμά του να πραγματοποιείται: «Να αναβιώνουν οι ιεροί τόποι». Η πομπή της «Ιφιγένειας εν Α...» κινηματογραφήθηκε σε μια 38λεπτη ταινία, πριν από τρία χρόνια. Και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για το σκηνικό ανέβασμα της «Ιφιγένειας εν Τ... (Ταύροις)».

Οι δύο «Ιφιγένειες» του Στανιέβσκι, βασισμένες στα κείμενα του Ευριπίδη, αποκαλύπτονται στη μεγάλη οθόνη (αύριο) και στη σκηνή (17, 18/10) στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

«Οι πέτρες σε τόπους όπως οι Δελφοί, η Κνωσός, η Φαιστός και η Δήλος είναι πιο σοφές και έχουν να πουν περισσότερα από τους ανόητους στα τάλεντ σόου» λέει στα «ΝΕΑ» ο Βλοντζίμιερζ Στανιέβσκι που έρχεται με το διεθνούς φήμης Κέντρο Θεατρικής Πρακτικής Gardzienice.

Η συνάντησή του με τις «Ιφιγένειες» δεν ήταν τυχαία. Από τη δεκαετία του '70 μελετά συστηματικά την ιστορία, τους μύθους, το αρχαίο δράμα, την εικονογραφία παράλληλα με αρχαίες μουσικές παραδόσεις και εκείνες των αυτοχθόνων. «Η γνώση και η κατανόηση της ιστορίας και των μύθων μάς διδάσκει να είμαστε ανοικτοί και ανεκτικοί απέναντι στους άλλους». Στο θέατρο προσπαθεί να ακολουθήσει τις τακτικές των αρχαίων, όπως λέει. «Απαγγέλλω το κείμενο, το τραγουδώ, το χορεύω, το ερμηνεύω με κινήσεις των χεριών. Συνυφαίνω ήχους, κινήσεις, λέξεις, εικόνες. Πολυφωνικά. Με ακρίβεια. Σαν ελβετικό ρολόι» λέει ο Βλοντζίμιερζ Στανιέβσκι.

Στο βιβλίο του «Hidden Territories» (Εκδ. Routledge) εξηγεί τον όρο που ο ίδιος εμπνεύστηκε: «Ταυτίζομαι και μεταμορφώνω». «Πρέπει κανείς να ταυτιστεί με την πολιτιστική του κληρονομιά. Διατηρεί ωστόσο πάντα το δικαίωμα να τη μεταμορφώσει... Με προσοχή» λέει.

Η «Ιφιγένεια εν Τ...» στα πολωνικά, τα αγγλικά και τα αρχαία ελληνικά είναι βασισμένη στην τραγωδία του Ευριπίδη - «που έχει κλέψει την καλλιτεχνική μου ψυχή», όπως λέει ο Στανιέβσκι. Πρόσθεσε στοιχεία από την αρχαία ελληνική και την ανατολικοευρωπαϊκή χριστιανική εικονογραφία, μαζί με αδιάκοπες κινήσεις, παραδοσιακή μουσική από τη Μαύρη Θάλασσα και αρχαία ελληνική μουσική.

Διότι, «όταν η δύναμη των λέξεων πεθαίνει, οφείλουμε να προσθέτουμε άλλα μέσα έκφρασης». Σε οθόνη πάνω από τη σκηνή, φωτογραφίες αγαλμάτων της Αρτέμιδος συνυπάρχουν με εικόνες μεσαιωνικών τελετουργιών.
ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ