Γκόγια, Μπετόβεν· βίοι παράλληλοι

Ηταν σύγχρονοι, είχαν κοινές απόψεις, χαρακτηρίζονται ως Τιτάνες στην τέχνη τους, αλλά οι δρόμοι τους δεν διασταυρώθηκαν ποτέ. Ο λόγος για τον Φρανσίσκο Γκόγια και τον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.

Francisco de Goya, «Οι εκτελέσεις της 3ης Μαΐου» (Αρχείο Σπητέρη, Τελλόγλειο Ιδρυμα Τεχνών ΑΠΘ). Φωτογραφία του έργου από πρόσκληση έκθεσης για τον Γκόγια στη Γαλλία τη δεκαετία του '60
Τα κοινά σημεία των δύο μεγάλων της τέχνης και κάποιες συμπτώσεις που τους συνδέουν παρουσιάζονται στην έκθεση «Ο Γκόγια και ο Μπετόβεν» στο Τελλόγλειο Ιδρυμα Τεχνών.

Οι συμπτώσεις ήταν ότι ο Γκόγια και ο Μπετόβεν χτυπήθηκαν από την κώφωση και παρ' όλα αυτά μεγαλούργησαν. Ηταν και οι δύο υποστηρικτές του Ναπολέοντα και μετέβαλαν την άποψή τους γι' αυτόν όταν ξεκίνησε την εκστρατεία του κατά των χωρών της Ευρώπης προδίδοντας τις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού, όπως πίστεψαν. Στην πορεία είδαν με συμπάθεια τον Ναπολέοντα μετά την πτώση και την εξορία του, όταν η διάδοχη κατάσταση αποδείχτηκε χειρότερη. Ο Μπετόβεν είχε αφιερώσει στον Ναπολέοντα, με γραπτή αφιέρωση πάνω στις παρτιτούρες, την «Ηρωική» συμφωνία του. Μόλις ο Ναπολέοντας στέφθηκε αυτοκράτορας, ο μουσουργός έσβησε την αφιέρωση τρίβοντας το χαρτί με τόση μανία που το τρύπησε. Μετά την πτώση και την εξορία του Ναπολέοντα, ο Μπετόβεν έγραψε και πάλι πάνω στην παρτιτούρα στα γερμανικά τη φράση «Αφιερωμένη στον Βοναπάρτη».

Από την άλλη, ο Γκόγια υπήρξε γαλλόφιλος επί Ναπολέοντα, όπως και οπαδός των αρχών της Γαλλικής Επανάστασης. Με τη μεταστροφή του κλίματος στην Ευρώπη, εξαιτίας των Ναπολεόντειων πολέμων, κατηγορήθηκε ως φίλος των Γάλλων. Αν και η συμπάθειά του προς τον Ναπολέοντα άρχισε να φθίνει, αυτό που τον έκανε να αλλάξει άποψη γι' αυτόν ήταν η εισβολή της Γαλλίας στην Ισπανία. Αν και ποτέ δεν παραδέχτηκε ότι άρχισε να βλέπει και πάλι με συμπάθεια τον Βοναπάρτη, κατέφυγε στη Γαλλία, όπου πέθανε εξόριστος στο Μπορντό. Οι δύο Τιτάνες της τέχνης πέθαναν με έναν χρόνο διαφορά. Το 1827 ο Μπετόβεν, το 1828 ο Γκόγια.

Στην έκθεση, που θα διαρκέσει από τις 19 Οκτωβρίου 2011 ώς τις 29 Ιανουαρίου 2012, θα παρουσιαστούν πλήρεις οι σειρές χαρακτικών του Γκόγια: «Καπρίτσια», «Δεινά του Πολέμου», «Παροιμίες» και «Ταυρομαχίες», που προέρχονται από την Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας. Στα έργα αυτά, συνολικά 211 χαρακτικά, θα προστεθούν έξι ελαιογραφίες από το Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπιλμπάο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το Πορτρέτο Νεαρής Γυναίκας του Γκόγια, το πρώτο ζωγραφικό έργο του και έργα σύγχρονών του καλλιτεχνών.

Παράλληλα θα φιλοξενηθούν αυτόγραφα, έγγραφα, μικροαντικείμενα και ενθύμια του Λούντβιχ βανΜπετόβεν από το «Beethovenhaus» της Βόνης, στα οποία διαπιστώνεται ότι ο Ναπολέοντας, ο Ουέλινγκτον, η ταραγμένη Ευρώπη, ο αγώνας για ελευθερία αποτελούν, αντίστοιχα όπως και στον Γκόγια, πηγές δημιουργικής έμπνευσης για περίφημες μουσικές συνθέσεις του (π.χ. 3η συμφωνία, Eroica), έργα-σταθμοί για την εξέλιξη της σύγχρονης μουσικής

Οπως ανακοινώθηκε, το Τελλόγλειο υιοθετεί ιδιαίτερα ελκυστική πολιτική εισιτηρίων για όλες τις εκθέσεις του και τις παράλληλες εκδηλώσεις, για φοιτητές, ΑμεΑ, νέους αλλά και ενηλίκους.

Enet.gr,ΣΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ