Η µεγάλη των... αρχείων βροχή

Την Ιστορία µε άλλα µάτια µπορούν να δουν όσοι έχουν πρόσβαση σε πρωτογενείς πηγές και αρχειακό υλικό. Η νέα προσπάθεια του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας να φέρει τα αρχεία κοντά στους µαθητές, αλλά και η πρόσβαση στη συλλογή βιβλίων του Κώστα Στάικου µέσω του Ιδρύµατος Ωνάση δίνουν νέα διάσταση στη σχέση του ευρύτερου κοινού µε έναν τοµέα που θεωρείται συνήθως ανοιχτός αποκλειστικά σε ερευνητές και ειδικούς.
Στο Μέγαρο Διοµήδη ή αλλιώς το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, στην οδό 3ης Σεπτεµβρίου, η βιβλιοθήκη, µε περισσότερους από 40.000 τίτλους, θεωρείται µοναδική στο είδος της, ιδιαίτερα σε θέµατα οικονοµικής ιστορίας, ενώ µεγάλο µέρος του αρχειακού υλικού έχει ψηφιοποιηθεί -το Ιστορικό Αρχείο διαθέτει εργαστήριο µικροφωτογράφησης και ψηφιοποίησης- και οι ερευνητές µπορούν να το διαχειριστούν ηλεκτρονικά σε ειδικό αναγνωστήριο µε µεγάλο αριθµό υπολογιστών.
Μπορεί, άραγε, να φανταστεί κανείς ότι τα αρχεία µιας τράπεζας διαθέτουν τη διαθήκη του Ερρίκου Σλήµαν, συλλογή γραφοµηχανών και αριθµοµηχανών, αρχιτεκτονικά σχέδια του 19ου αιώνα, αλλά και αρχεία άλλων επιχειρήσεων που περιήλθαν στην κατοχή της, όπως αυτά της Εταιρείας Γραφικών Τεχνών Ασπιώτη-ΕΛΚΑ; Ήδη στο ισόγειο λειτουργούν τρεις εκθέσεις. Η µία αφορά την ιστορική διαδροµή της Εθνικής Τράπεζας, η δεύτερη είναι µια «Ιστορία του ελληνικού χαρτονοµίσµατος» µε χαρτονοµίσµατα και άλλα συναλλακτικά µέσα που κυκλοφόρησαν την περίοδο της Επανάστασης του 1821, την καποδιστριακή περίοδο αλλά και σε περιόδους ταραγµένες, «όταν ξένοι κατακτητές και αντιστασιακές οργανώσεις της ελεύθερης Ελλάδας κυκλοφόρησαν τα δικά τους χαρτονοµίσµατα». Η τρίτη έκθεση µάς δείχνει τυπογραφικές µηχανές -οι περισσότερες της Ασπιώτη-ΕΛΚΑ - και δείγµατα «τυπογραφικών εργασιών ασφαλείας»- από γραµµατόσηµα µέχρι λαχεία. «Παράλληλα µε την οικονοµική της δραστηριότητα, η Εθνική Τράπεζα συσσώρευσε έναν πολύτιµο ιστορικό και πολιτιστικό πλούτο, που αποτυπώνεται στις συλλογές και στα αρχειακά της τεκµήρια», λέει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του διοικητικού της συµβουλίου, Βασίλης Ράπανος.
Η συσσωρευµένη πείρα και το επιστηµονικό δυναµικό που έχει συγκεντρωθεί κατά τη φάση της συγκρότησης του Ιστορικού αυτού Αρχείου, οδήγησε αβίαστα στο επόµενο βήµα. Με τη συνεργασία του υπουργείου Πολιτισµού και Τουρισµού (Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραµµάτων) και αρκετών πανεπιστηµιακών, το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας δηµιούργησε έναν εκπαιδευτικό φάκελο που περιέχει είτε σε ψηφιακή µορφή είτε σε τετράπτυχα σηµαντικό υλικό που ξεφεύγει από τα αρχεία της ίδιας της Τράπεζας και ανοίγεται σε µια προσπάθεια γενικότερης εξοικείωσης των µαθητών µε τα αρχεία και τις πρωτογενείς πηγές ως µέσων αναζήτησης της γνώσης και τεκµηρίωσης της Ιστορίας.

Η συλλογή του Κώστα Στάικου
Η συλλογή βιβλίων του Κώστα Στάικου γίνεται Ελληνική Βιβλιοθήκη του Ιδρύµατος Ωνάση και ανοίγει στους ερευνητές. Μέσα από τις σελίδες των 2.000 σπάνιων τόµων µπορεί κάποιος να ανακαλύψει την έριδα για το γλωσσικό ζήτηµα, το ενδιαφέρον των Δυτικών να σπουδάσουν την ελληνική γλώσσα, τις πρώτες και µοναδικές εκδόσεις που έγιναν από τα διασηµότερα τυπογραφεία της Αναγέννησης, βιβλία για τη θεία λειτουργία, έργα-σταθµούς του Διαφωτισµού, τη σχεδόν πλήρη συλλογή των έργων του Αδαµάντιου Κοραή, χωρίς να λείπουν και χειρόγραφα τα οποία χρονολογούνται από το 1200.



Πηγή: Τα Νέα, Μ. Πιμπλή
αρχαιολογια on line