Άγνωστος πίνακας του Κολοκοτρώνη και Ελλήνων Στρατιωτών κατά των εξεγέρσεων του 1829.

Στο χώρο του Πανεπιστήμιου του Brown φιλοξενείται η συλλογή The Anne SK Brown Military Collection που παρουσιάζει την Ιστορία και την εικονογράφηση των στρατιωτών και της στρατιωτικής ιστορίας. Μία εντυπωσιακή συλλογή με στρατιωτικές ενδυμασίες η οποία είναι ψηφιοποιημένη, μεταξύ των οποίων είναι ένα έργο του Theodor Le Blanc[1] με τίτλο Έλληνες Στρατιώτες κατά των εξεγέρσεων του 1829. Αποτυπώνεται ζωγραφικά από τον Γάλλο στρατιώτη και ζωγράφο, με ρεαλιστικό τρόπο, ένας μεγάλος αριθμός στρατοπεδευμένων Ελλήνων στρατευμάτων της περιόδου της Εθνεγερσίας[2] (φωτογραφία σε ανάλυση από τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου ).

Ο πίνακας υδατογραφία διαστάσεων 75,8Χ33,4 φέρει την υπογραφή του Le Blanc, απεικονίζει τοπίο και χιλιάδες πρόσωπα με μεγάλη λεπτομέρεια. Η φιγούρα του σκελετωμένου σκύλου στο πρώτο επίπεδο, ίσως απεικονίζει την κατάσταση ερήμωσης στις περιοχές της Πελοποννήσου, εκείνη την εποχή, ίσως την εμπλοκή των Αγγλικών δυνάμεων, διότι η ράτσα του σκύλου παραπέμπει σε αγγλική.

Μία προσεκτικότερη ματιά διαπιστώνουμε να εικονίζεται ο Γέρος του Μοριά, με λεοντοκεφαλές στους ώμους του, και με μια χειρονομία που δείχνει την ηγετική του θέση.

Γύρω του άλλα άτομα όπου με την μορφολογική και ενδυματολογική αμφίεση τους μπορεί να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους , έτσι απέναντι από τον Θεοδωράκη, με το κεφαλόδεσμο να είναι ο Νικήτας Σταματελόπουλος, ενώ με τα μακρύ τσιμπούκι να είναι ο Κίτσος Τζαβέλας . Ο εικονιζόμενος αγωνιστής με γυρισμένη την πλάτη με την εντυπωσιακή φορεσιά, θυμίζει εκείνη που υιοθετήθηκε από την Φάλαγγα αγωνιστές που δημιουργήθηκε επί Όθωνα. Σήμερα αυτή αποτελεί την επίσημη η ενδυμασία της Προεδρικής Φρουράς.

Στο δεξιό άκρο της εικόνας πιθανόν εμφανίζεται το άτακτο ελληνικό ιππικό του Χατζηχρήστου. Στα ελληνικά στρατεύματα διακρίνουμε μία υποτυπώδης στρατιωτική πειθαρχία και την ύπαρξη πολλών πολεμικών σημαιών. Η υπόθεση αυτή ενισχύεται με την απόφαση του Ι. Καποδίστρια με την άφιξή του στην Ελλάδα, για ένταξη άτακτων Ελλήνων στρατιωτών σε οκτώ χιλιαρχίες (χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου πίνακα η απεικόνιση χιλιάδων αγωνιστών και ο ρεαλισμό του). Επίσης έχουμε παρουσία καμηλών – και σε άλλους πίνακες της εποχής τις βλέπουμε, αυτές χρησιμοποιούνταν για μεταφορές) καθώς και έναν μαύρο μαύρο στρατιώτη με φουστανέλα στο κέντρο και δεξιά. Πιθανόν κάποιος που είχε αυτομολήσει από το στρατόπεδο του Ιμπραήμ. Θα μπορούσαμε να το δούμε και ως έναν παραλληλισμό, μία υπενθύμιση της επανάστασης των δούλων της Αιτής και της πρώτης αναγνώρισης της Ελληνικής Επανάστασης, με επιστολή, από τον τότε πρόεδρο της[3].

Η τοπική και χρονική τοποθέτηση της απεικόνισης του πίνακα πιθανόν τοποθετείται τον Απρίλιο ή Μάιο του 1828, εποχή που οι κάτοικοι της Καρύταινας, της Αλωνίσταινας και του Αρκουδορέματος αρνήθηκαν να πληρώσουν φόρο στην Κυβέρνηση. Ο Κολοκοτρώνης για να μην εξελιχτεί η κατάσταση σε ανταρσία εισηγήθηκε την αποστολή στρατευμάτων. Έτσι τρείς χιλιαρχίες άτακτων στρατευμάτων να περάσουν από την Δυτική Ελλάδα στην Πάτρα, οι δύο με επικεφαλής τον Κίτσο Τζαβέλα και τον Κώστα Βλαχόπουλο. Η χιλιαρχία του τελευταίου διατάχθηκε από τον Κολοκοτρώνη να παραμείνει στη Γαστούνη, η τρίτη να μετακινηθεί στα Τριπόταμα (ανάμεσα Καλάβρυτα, Γαστούνη και Καρύταινα), ενώ ο Κολοκοτρώνης μαζί με τον Τζαβέλα και την χιλιαρχία του στην Αλωνίσταινα και το Αρκουδοχώρι. Η επιχείρηση τελείωσε τον Ιούνιο του 1829.(Γεωργούσης, Σοφιανίδης , 2018).

Ασφαλώς μέσα από την εικόνα μας παρέχονται πολλές πληροφορίες που δημιουργούν ιστορικά γεγονότα, τις οποίες εάν τις απομονώσουμε, σύμφωνα με τα μοτίβα που έχουμε καθορίσει (π.χ. ενδυματολογικά, στρατιωτικά, οικονομικά, κοινωνικά κ.λπ.) και μέσα από περαιτέρω έρευνα, τεκμηριώνουν - αναδεικνύουν νέα στοιχεία και ενδεχομένως επικυρώνουν είδη υπάρχοντα.

Βιβλιογραφία:

Γεωργούσης Ζ. Σοφιανίδης Ν., Άγνωστος πίνακας Εποχής του Κολοκοτρώνη και των Στρατευμάτων της Εποχής, περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία, τευχ. 253, Απρίλιος 2018.

σχετικό άρθρο

[1] Ο Γάλλος στρατιωτικός και ζωγράφος Theodor Le Blanc (1800;-1837), θεωρείατι ότι παρέμεινε στην Ελλάδα και στην Ανατολή μεταξύ των ετών 1828 και 1831 κινούμενος ανεξάρτητα από τη Γαλλική Επιστημονική Αποστολή του Μοριά που συνόδευσε το Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του στρατηγού Μαιζόν. Αργότερα συμμετείχε στην γαλλική εκστρατεία στην Αλγερία που τον ενέπνευσε στα έργα του. Σύμφωνα με την ιστορικό –ερευνήτρια Ιολη Βιγγοπούλου , σχεδίαζε εκ του φυσικού και παρ ότι τα έργα του παρουσιάζουν στοιχεία καρικατούρας με γελοιογραφικό ύφος , καταφέρνουν να αποδώσουν μία έντονη συναισθηματική φόρτιση.

[2] Καφέ ψηφιακό αποθετήριο | | στοιχείου bdr:248797 (brown.edu)

[3] «Η Αϊτή, αναγνώρισε πρώτη την επανάσταση με επιστολή του τότε προέδρου της Jean Pierre Boyer στον Κοραή στις 15 Ιανουαρίου 1822 που εξέφραζε ενθουσιασμό για την Ελλάδα που «εδράξατο των όπλων» για να αποκτήσει την ελευθερία της και τη θέση της ανάμεσα στα έθνη». Η Αϊτή, παρά την άσχημη οικονομική κατάσταση, έστειλε στους Έλληνες επαναστάτες 45 τόνους καφέ να τους πουλήσουν για να αγοραστούν πολεμοφόδια και 100 Αϊτινούς εθελοντές, που δυστυχώς πέθαναν στη διάρκεια του ταξιδιού πιθανά από σκορβούτο. Ελληνική Επανάσταση και Αϊτή: Μια συγγένεια που αποκρύφτηκε (tvxs.gr)