Έργα του μυθικού φωτογράφου Ρόμπερτ Μέιπλθορπ στη Στέγη

Τα καρέ του εικονοποιούν μια άκρως ελεύθερη εποχή, αυτή της νεοϋορκέζικης αβανγκάρντ της δεκαετίας του '80, που τελείωσε αδόκιμα με την έλευση του AIDS. Και ο ίδιος ο Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, σύμβολο της αντεργκράουντ καλλιτεχνικής σκηνής, έφυγε από τη ζωή το 1989, μόλις στα 43 του, κτυπημένος από αυτήν την αρρώστια. Για την περίπτωσή του, τον τρόπο ζωής και το έργο του ως φωτογράφου, έχουν γραφτεί πολλά και έχουν κυκλοφορήσει βιογραφίες.


Τα καρέ του εικονοποιούν μια άκρως ελεύθερη εποχή, αυτή της νεοϋορκέζικης αβανγκάρντ της δεκαετίας του '80, που τελείωσε αδόκιμα με την έλευση του AIDS. Και ο ίδιος ο Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, σύμβολο της αντεργκράουντ καλλιτεχνικής σκηνής, έφυγε από τη ζωή το 1989, μόλις στα 43 του, κτυπημένος από αυτήν την αρρώστια. Για την περίπτωσή του, τον τρόπο ζωής και το έργο του ως φωτογράφου, έχουν γραφτεί πολλά και έχουν κυκλοφορήσει βιογραφίες.

Στην περιφερειακή Ελλάδα, θα τον γνωρίσουμε είκοσι δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, μέσα από μια έκθεση, την πρώτη, χάρη στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, από την 1η Νοεμβρίου έως τις 15 Φεβρουαρίου. Η υπεύθυνη επί των Εικαστικών Τεχνών της Στέγης, Μαριλένα Καρρά, συνεργάστηκε με το Ιδρυμα Ρόμπερτ Μέιπλθορπ της Νέας Υόρκης και επέλεξε 107 φωτογραφίες από ένα αρχείο 10.000 καρέ.

Εκκεντρική ζωή
Στον μύθο του Μέιπλθορπ συνέβαλαν τόσο η εκκεντρική ζωή του όσο και η προκλητική, αυτοαναφορική, σε μεγάλο βαθμό, τέχνη του στις δεκαετίες ΄70 και ΄80.


Ο νεανικός του έρωτας με την ιέρεια του πανκ Πάτι Σμιθ αναφέρεται σε κάθε κείμενο για αυτόν. Μπροστά από τον φακό του πέρασαν πολλά τρανταχτά ονόματα, από τον Αντι Γουόρχολ, τον Φράνσις Μπέικον και τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ μέχρι τον Τρούμαν Καπότε, από τον Ιγκι Ποπ μέχρι τη Μάριαν Φέιθφουλ και τον μαικήνα Σαμ Γουάγκσταφ, έναν από τους εραστές του. Δεν φωτογράφησε όμως μόνο προσωπικότητες της μεγαλοαστικής και αβανγκάρντ ζωής, αλλά και ανώνυμους και πορνοστάρ. Τα θέματά του είναι τολμηρά και σοκαριστικά, με εικόνες βίας, σοδομαζοχισμού, από την γκέι ζωή της Νέας Υόρκης.

"Ο Μέιπλθορπ είναι η μοναδική περίπτωση φωτογράφου που υπήρξε βιωματικός, τόσο ωμός, σκληρός και άφοβος στο να αποτυπώνει ένα κομμάτι της προσωπικής του ζωής. Κανείς δεν τόλμησε να δώσει τέτοιες σκληρές φωτογραφίες. Γι΄αυτό είναι μοναδικός και σημαντικός", λέει η Μαριλένα Καρρά. Το έργο του είναι τρυφερό και πνευματικό. Η πνευματικότητά του πηγάζει από τον τρόπο που χειρίζεται τη φόρμα και που στήνει τα μοντέλα και τον χώρο. Υπάρχουν έργα, επισημαίνει η κ. Καρρά, που θυμίζουν Μάλεβιτς και Μοντριάν. "Ενώ είναι ένας τελειομανής και απόλυτος εκφραστής του ωραίου, δεν ωραιοποιεί, δεν εξωραΐζει, διατηρώντας μάλιστα και ατέλειες", τις οποίες μάλιστα σε καταλόγους εκθέσεων επεμβαίνουν με ρετούς.

Αρσενικό και θηλυκό

Ο μύθος του Μέιπλθορπ ως φωτογράφου κτίστηκε από ακραίες σαδομαζοχιστικές εικόνες. Τέτοιες δεν θα δούμε στην Αθήνα. Η επιμελήτρια ήθελε να καταρρίψει αυτόν τον υπερφορτωμένο μύθο και να δείξει την έννοια της ομορφιάς στα έργα του, ανεξάρτητα από τα φύλα και τις σεξουαλικές ταυτότητες. Αλλωστε, ο ερωτισμός διέπει όλα τα έργα του. "Η έκθεση διαρθρώνεται γύρω από τις έννοιες του αρσενικού και του θηλυκού, το δίπολο που όλοι οι άνθρωποι φέρουν ενδογενώς".

Επιτυχία είναι η παρουσίαση επτά φωτογραφιών, έγχρωμων, με την τεχνική dye-tranfer που δίνει χρώμα στο μαυρόασπρο, καθώς δύσκολα δανείζονται από το Ιδρυμα Μέιπλθορπ, λόγω της σπανιότητάς τους. Ο φωτογράφος είχε κατηγορηθεί στα τελευταία χρόνια της ζωής του για εμπορευματοποίηση. Η αλήθεια είναι, όπως τη διατύπωσε στη Μ. Καρρά, ο φίλος του και πρόεδρος του Ιδρύματος, ότι ο Μέιπλθορπ, επειδή ήταν καταβεβλημένος από την αρρώστια, μπορούσε να φωτογραφήσει μόνο τα λουλούδια που του πήγαιναν.

Πορτρέτα
Πέντε πορτρέτα γυναικών θα περιλαμβάνει επίσης η έκθεση: Καρολίνα Χερέρα (ντιζάινερ), Λουσίντα Τσάιτς (χορογράφος), Φραντζέσκα Τίσεν (κόρη του συλλέκτη), Λουίς Νέβελσον (καλλιτέχνιδα) και Κάθριν Σίπριεν, κοσμική φιγούρα του Μανχάταν, γνωστή για τη φράση "δεν έχω αλείψει στη ζωή μου ούτε μία φέτα με βούτυρο γιατί το θεωρώ μαγειρική"
ΕΘΝΟΣ.GR, ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ