ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19ου αι.

Η πολιτική που οδήγησε στη διόγκωση του δημόσιου ελλείμματος και η αδυναμία αποπληρωμής των εξωτερικών δανείων οδήγησαν τη χώρα σε οικονομικό αδιέξοδο. Η γελοιογραφία που δημοσιεύθηκε στο Νέο Αριστοφάνη ασκεί καυστική κριτική στο Χ. Τρικούπη για τα αποτελέσματα των επιλογών του.
Μαρκεζίνης, Σ., Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964: Η Συνταγματική βασιλεία 1863-1909, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1966, σ. 108.
© Κ. Θεοφίλης.

Η οικονομική κατάσταση του ελληνικού κράτους λίγο πριν εκδηλωθεί το κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ήταν αρκετά επιβαρημένη. Υπήρχε αδυναμία συγκέντρωσης του ποσού για την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους του ελληνικού κράτους. Στη φωτογραφία χρυσό νόμισμα είκοσι δραχμών που απεικονίζει το βασιλιά Όθωνα. Κόπηκε το 1833 στο Μόναχο.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
Fotopoulos, D., Delivorrias, Ang., Greece at the Benaki Museum, Benaki Museum, Athens 1997, σ. 591, εικ. 1044.
© Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα.

Η οικονομική κρίση της περιόδου 1883-84 προκάλεσε, μεταξύ άλλων, τη δυσαρέσκεια των λαϊκών στρωμάτων στα ανεπτυγμένα κέντρα της χώρας. Στη φωτογραφία εργάτες στα εργοστάσια του Λαυρίου.
Αθήνα, Φωτογραφικό Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Χαρτονόμισμα των εικοσιπέντε δραχμών που εκδόθηκε από την Εθνική Τράπεζα την 1η Ιουνίου του 1885.
Καλαφάτης, Θ., Αγροτική Πίστη και Οικονομικός Μετασχηματισμός στη Β. Πελοπόννησο: Αιγιάλεια τέλη 19ου αιώνα, τ. Γ, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1992, εικ. 13.
© Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα.

Το κτήριο της Εθνικής Τράπεζας στην οδό Αιόλου. Η Εθνική Τράπεζα ιδρύθηκε το 1841 και αποτέλεσε το σημαντικότερο τραπεζικό ίδρυμα σε ολόκληρο το 19ο αιώνα.
Αθήνα, Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.
Παύλος Καλλιγάς 1814-1896: Τιμητική έκδοση για την Εκατονταετηρίδα από το θάνατό του, Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1996, σ. 22.
© Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα.

Ομολογία δανείου του ελληνικού κράτους επί κυβερνήσεως Δηλιγιάννη με ημερομηνία έκδοσης 6 Δεκεμβρίου 1885. Η ομολογία έχει αξία 10 δραχμών και είναι μία από το σύνολο των 3.000.000 ομολόγων που εκδόθηκαν, δεδομένου ότι το σύνολο του δανείου ήταν της τάξης των 30.000.000 δρχ.
Καλλίτσης, Γ., Βασιλειάδης, Ν., Η Ιστορία του Ελληνικού Χαρτονομίσματος: Από τον Φοίνικα στο Ευρώ, Εκδόσεις Finatec.
© Εκδόσεις Finatec.

Τόσο ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος όσο και ο Χαρίλαος Τρικούπης, παρόλες τις πολιτικές τους διαφορές, είχαν ως κύριο στόχο της οικονομικής τους πολιτικής να θέσουν τις βάσεις για τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού κράτους. Γελοιογραφία με τους δύο πολιτικούς.
Μαρκεζίνης, Σ., Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964: Η Συνταγματική Βασιλεία 1863-1909, τ. Β', Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1966, σ. 159.
© Εκδόσεις Πάπυρος.

Ο λόγος των δηλιγιαννικών βάλλει κατά της "πλουτοκρατίας" και των "χρυσοκανθάρων", των κεφαλαιούχων δηλαδή, οι οποίοι κατηγορούνται ότι δρούσαν σε βάρος της ελληνικής οικονομίας και κυρίως κατά των συμφερόντων των λαϊκών στρωμάτων. Η γελοιογραφία παρουσιάζει έναν τέτοιο τύπο "χρυσοκάνθαρου", όπως τον φαντάστηκε ο δημιουργός της. Δημοσιεύθηκε στον Ασμοδαίο το 1876.
Σαπρανίδης, Δ., Ιστορία της Πολιτικής Γελοιογραφίας στην Ελλάδα, Αθήνα 1975, σ. 123.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.
ΠΗΓΗ: ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ