Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: Η Αρχαιολογία στα μετόπισθεν

Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα στην περίοδο 1912 - 1922

Τα τείχη της Θεσσαλονίκης το 1916 (Αρχείο Χάρη Γιακουμή)

Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα από ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, το έργο των πρώτων αρχαιολόγων, Ελλήνων και ξένων και μαζί έγγραφα, πίνακες ζωγραφικής, επιστολικά δελτάρια και προσωπικά αντικείμενα ανθρώπων που έζησαν στην πόλη ως στρατευμένοι στο ανατολικό μέτωπο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υλικό πλούσιο και άκρως ενδιαφέρον ιστορικά και αρχαιολογικά παρουσιάζεται στην έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, «Αρχαιολογία στα μετόπισθεν. Στη Θεσσαλονίκη των ταραγμένων χρόνων, 1912-1922» που εγκαινιάζεται στις 24 Νοεμβρίου.

Το 2012 άλλωστε, δεν αποτελεί μια επετειακή χρονιά για την πόλη της Θεσσαλονίκης μόνον, όσον αφορά την απελευθέρωσή της και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος αλλά έχει μεγάλη σημασία και για την εξέλιξη της Αρχαιολογίας σε όλη τη Βόρειο Ελλάδα. Γιατί στα 100 χρόνια που πέρασαν, η αρχαιολογική έρευνα αναγκάστηκε να ξεπεράσει πολλά προβλήματα και να προσαρμοσθεί στις μεταβαλλόμενες ιστορικές συνθήκες.

Το φθινόπωρο του 1912 η Θεσσαλονίκη γύριζε μια σελίδα στη μακραίωνη ιστορία τη με τον ελληνικό στρατό να μπαίνει θριαμβευτικά στην πόλη αλλά τα χρόνια που ακολούθησαν δεν ήταν ρόδινα. Πόλεμοι, προσφυγιά _ το 1922 η Θεσσαλονίκη υποδέχεται τους έλληνες πρόσφυγες_ εκτοπίσεις, καταστροφές, κοινωνικές και οικονομικές ανατροπές, πολιτική αστάθεια. Εκατό χρόνια μετά, λοιπόν, δίνεται η ευκαιρία για κριτική, εκτίμηση ή απόρριψη, για αποτίμηση γενικότερα όσων έγιναν σ΄ αυτό το διάστημα μέσα από την εμπειρία πλέον και τις γνώσεις του παρόντος.

Στην έκθεση έτσι, εκτός από τις ενότητες με αρχαιολογικά αντικείμενα της συλλογής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, περιλαμβάνονται και αυθεντικά έγγραφα από το Ιστορικό Αρχείο ΑΜΘ - ΙΣΤ΄ Εφορείας Αρχαιοτήτων, το Αρχείο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, το Αρχείο της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, φωτογραφίες και επιστολικά δελτάρια από το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, το αρχείο Χάρη Γιακουμή Editions Kallimages, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, το αρχείο Δημήτρη Μαυρίδη, τη συλλογή Alexandre Farnoux, την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, το Imperial War Museum του Λονδίνου και το γαλλικό υπουργείο Πολιτισμού, πίνακες ζωγραφικής από την Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, αντικείμενα από τη Συλλογή Βασιλείου Νικόλτσιου, επιλεγμένα αποσπάσματα από το ντοκιμαντέρ «Το Πανόραμα του Αιώνα» (σκηνοθεσία Φώτος Λαμπρινός - Λέων Λοΐσιος, παραγωγή ΕΡΤ).

Παράλληλα και στο πλαίσιο πάντα του εορτασμού το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης διοργανώνει συνέδριο για τα «Εκατό Χρόνια Έρευνας της Προϊστορικής Μακεδονίας» σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Δίνεται έτσι, η αφορμή να γίνει ένας απολογισμός των όσων έχει επιτύχει η προϊστορική αρχαιολογική έρευνα ως σήμερα, να γίνει μία κριτική προσέγγιση των θεωρητικών και μεθοδολογικών της προσανατολισμών και να αναδειχθούν οι προοπτικές για το μέλλον.

Το χρονολογικό πλαίσιο το οποίο θα καλυφθεί περιλαμβάνει όλες τις περιόδους από την Παλαιολιθική Εποχή ως το τέλος της Υστερης Εποχής του Χαλκού και τη μετάβαση στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Οι κύκλοι γύρω από τις οποίους μπορούν να κινηθούν οι ανακοινώσεις είναι οι ακόλουθοι: «Η ιστορία της προϊστορικής έρευνας στη Μακεδονία». «Χρονολόγηση: Στρωματογραφικές ακολουθίες - Ανασκαφικά σύνολα - Απόλυτη χρονολόγηση», «Το περιβάλλον της Μακεδονίας και ο προϊστορικός άνθρωπος», «Η δημιουργία του χώρου: Αρχιτεκτονική - Οικισμοί και νεκροταφεία - Ο χώρος και οι νοηματοδοτήσεις του», «Από τα αντικείμενα στις ιδέες», «Από την αρχαιολογική έρευνα στην κοινωνία», «Αρχαιολογία και κρίση: μετά τα εκατό χρόνια, τι;».

Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 31 Δεκεμβρίου 2013.

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ