Μια Κομμούνα στην καρδιά της Αθήνας

Ποια είναι η "πρώτη ύλη" μιας επανάστασης; Ασφαλώς οι άνθρωποι που δεν έχουν να χάσουν απολύτως τίποτε, αυτοί που ο Μαρξ ονόμαζε "προλετάριους". Αυτοί, άνθρωποι τις περισσότερες φορές ανώνυμοι, που συχνά έχουν περιπέσει στη λήθη της ιστορίας, υπήρξαν -και είναι- οι πρωταγωνιστές των επαναστάσεων. Τέτοιοι άνθρωποι, που δεν είχαν να χάσουν "παρά μόνο τις αλυσίδες τους", ήταν οι πρωταγωνιστές της Παρισινής Κομμούνας του 1871. Και αυτούς θέλησε να ανασύρει από την ιστορική λήθη ο σκηνοθέτης Peter Watkins όταν το 2000 έφτιαχνε το μνημειώδες εξάωρο φιλμ La Commune (Paris, 1871). Εμπνεόμενος από την ταινία αυτή και τις συνθήκες δημιουργίας της, που είχαν έναν ερευνητικό και κολεκτιβίστικο χαρακτήρα, ο σκηνοθέτης Σάκης Παπακωνσταντίνου μαζί με μια ομάδα ηθοποιών θέλησε να μεταφέρει την ταξική σύγκρουση και τους ανθρώπους που εμπλέκονται σε αυτήν στο δικό μας χωροχρόνο. "Ξεκινήσαμε να φτιάξουμε τους δικούς μας ήρωες, στην ελληνική πραγματικότητα" μας λέει. "Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που δεν έχουν να χάσουν τίποτε, που μπορούν να τα παίξουν όλα για όλα, από άποψη απελπισίας αλλά και δοτικότητας" αναρωτιέται... Αυτό το ερώτημα και η προσπάθεια απάντησής του υπήρξε η μαγιά για την "Ελληνική Κομμούνα", την παράσταση La Commune Grecque, που παρουσιάζεται στις 9-10 Ιουλίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στο Γκαράζ Η της Πειραιώς 260. Η οικοδόμηση του κειμένου της παράστασης άρχισε σταδιακά με τη μετάφραση αποσπασμάτων των διαλόγων του φιλμ του Watkins, που δουλεύτηκαν με τους ηθοποιούς και σταδιακά "μπολιάστηκαν" με άλλα κείμενα, λογοτεχνικά (Σαραμάγκου, Μουρακάμι), θεατρικά (Μαρά-Σαντ του Πέτερ Βάις), αλλά και αγγελίες ευρέσεως εργασίας, την Ελληνική Νομαρχία κ.ά. Όλα μαζί δεμένα αδιόρατα, ώστε να αποτελέσουν "μια ενιαία γλώσσα, μια οργανική ενότητα, στην προσπάθεια να φτιάξουμε μια πραγματικότητα", όπως λέει ο σκηνοθέτης, που θα αποτελεί το απόσταγμα της ταξικής αντιπαράθεσης στο σήμερα. Μέσα από μια αφαιρετική απόδοση, που δεν ακολουθεί μια αυστηρή αφηγηματικότητα, ο Σάκης Παπακωνσταντίνου σκηνοθετεί μια εξέγερση στο κέντρο της Αθήνας. Εργάτες, άνεργοι, άστεγοι και μετανάστες έχουν βγει στους δρόμους, διεκδικώντας το τέλος της αδικίας και της εξαθλίωσης. Μια επανάσταση στην Ελλάδα, όπου η ζωή έχει γίνει εφιαλτική... Οι αναφορές είναι αναγνωρίσιμες, μέσα, π.χ., από ονόματα δρόμων όπως η Β. Σοφίας, διατηρώντας όμως εκείνη την απόσταση που θέλει απλά να ξυπνήσει ένα συναίσθημα. "Δεν υπάρχει κάποιο άμεσο σχόλιο", λέει ο σκηνοθέτης, "γιατί έτσι θα παίρναμε θέση για πράγματα που δεν έχει ακόμη μεσολαβήσει χρόνος για να κατασταλάξουν και θεωρήσαμε ότι δεν έπρεπε να το κάνουμε", καταλήγει. Στη σκηνική δράση παρεμβαίνουν «δελτία ειδήσεων» και ρεπόρτερ που παρουσιάζουν τα γεγονότα μέσα από το φίλτρο της κυρίαρχης τάξης, ακολουθώντας εδώ τη γραμμή του Watkins. Ο Σάκης Παπακωνσταντίνου δεν παραλείπει να τονίσει πως η παράσταση La Commune Grecque αποτελεί προϊόν συλλογικής δουλειάς: "Προσπαθήσαμε με τους ηθοποιούς να διαμορφώσουμε μια κοινότητα στην οποία να λειτουργήσουμε όσο γίνεται πιο δημοκρατικά, και πιστεύω ότι το καταφέραμε. Πιστέψαμε περισσότερο στην ενέργεια που μπορεί να προκύψει από μια ομάδα παρά σε μια κλασική διδασκαλία"... Οι ηθοποιοί που συγκροτούν την κοινότητα αυτή της "Ελληνικής Κομμούνας", οι περισσότεροι νέοι, που μπολιάζονται όμως με την εμπειρία κάποιων παλαιότερων, είναι οι Μάνος Βακούσης, Ναζίκ Αϊδινιάν, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Άρτεμις Ιωάννου, Έλενα Κωνσταντινίδου, Άρης Λάσκος, Δήμητρα Μητροπούλου, Ελένη Μπέη, Νίκος Ντάλας, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Ιάσων Παπαματθαίου, Στέλιος Παρρής, Ντομένικα Ρέγκου, Νίκος Σεβαστόπουλος, Νίκη Σερέτη, Νεκτάριος Σμυρνάκης, Μαρία Καστάνη, Χάρις Συμεωνίδου, Αγγελική Τόμπρου, Παντελής Φλατσούσης. Τη δραματουργική επεξεργασία έκανε η Λουίζα Αρκουμανέα, τα σκηνικά ο Παπαγιάννης και τη μουσική ο Ευθύμης Θεοδόσης. ΠΗΓΗ: Η ΑΥΓΗ