Οι αρχαιότητες του Βασιλιά Ήλιου επιστρέφουν στα ανάκτορα των Βερσαλλιών

«Το να βλέπεις όλα αυτά τα αριστουργήματα συγκεντρωμένα σε μια συλλογή, είναι μια πολύ δυνατή συναισθηματική εμπειρία», λέει η Beatrix Saule, διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου των Ανακτόρων των Βερσαλλιών. Κοιτάζοντας τα έργα της έκθεσης «Βερσαλλίες και Αρχαιότητα» (έως 17 Μαρτίου) είναι δύσκολο να διαφωνήσεις.
Περισσότερα από 200 έργα από τη βασιλική συλλογή αρχαιοτήτων, που μετά τη Γαλλική Επανάσταση είχαν διασκορπιστεί, καθώς και ύστερα έργα εμπνευσμένα από τη μυθολογία, επιστρέφουν στα δωμάτια του ανακτόρου που κάποτε κοσμούσαν. Τέσσερις επιμελητές από το Λούβρο και τις Βερσαλλίες ανέλαβαν να επανενώσουν τα έργα, πολλά από τα οποία ήταν στις αποθήκες εδώ και χρόνια. Ο Pier Luigi Pizzi, ένας ιταλός θεατρικός σκηνοθέτης και χορογράφος, σχεδίασε την έκθεση έτσι ώστε να ζωντανέψει την ατμόσφαιρα της βασιλικής εποχής.
Η συντριπτική πλειοψηφία των έργων της έκθεσης είναι από την εποχή του Λουδοβίκου του 14ου, όταν εξουσία και αρχαία εικονογραφία ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες ∙ οι Βερσαλλίες έμελλε να είναι η νέα Ρώμη. Αν ο βασιλιάς δεν κατάφερνε να αγοράσει τα έργα που επιθυμούσε, ανέθετε στους καλύτερους γάλλους γλύπτες να φτιάξουν τα αντίγραφά τους. Η περίφημη Αφροδίτη Καλλίπυγος για παράδειγμα, είναι το θέμα δύο εκδοχών από τους γλύπτες François Barois και Jean-Jacques Clérion γύρω στο 1680.
Για τον Λουδοβίκο τον 14ο η αναφορά στην αρχαιότητα ήταν ακόμα και πολιτική πράξη. Το εμβληματικό έργο του Ρούμπενς «Tomyris, Queen of the Scythians and the Head of Cyrus in a Vase Filled with Blood», 1620-25, το οποίο μπήκε στη συλλογή του βασιλιά το 1671, τοποθετήθηκε πίσω από το θρόνο του στο Σαλόνι του Απόλλωνα για να λειτουργεί ως παράδειγμα προς αποφυγήν για τη διαφθορά. Η δικαιοσύνη του Τραϊανού, η καλοσύνη του Πτολεμαίου του Β΄και η σεμνότητα του Αλέξανδρου Σεβήρου χρησίμευαν όλα σαν παραδείγματα σε συμφωνία με το παλάτι. Αργότερα ωστόσο, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου του 15ου και του εγγονού του, Λουδοβίκου του 16ου, τα θέματα από τη μυθολογία έγιναν πιο ανάλαφρα. Ο Έρωτας και η Ψυχή είχαν την τιμητική τους, ενώ η Μαντάμ ντε Πομπαντούρ απεικονίστηκε ως Άρτεμις, θεά του κυνηγιού, από τον ζωγράφο Jean-Marc Nattier το 1746. Αλλά όσο ο Λουδοβίκος ο 16ος σχεδίαζε να ανακατασκευάσει το παλάτι με σχέδια βασισμένα στα μεγαλειώδη αρχαία μνημεία της Ρώμης, το μεγάλο του αυτό εγχείρημα διακόπηκε απότομα από την Επανάσταση, η οποία κατέστρεψε την μοναρχία.
«Αυτή δεν είναι απλά μια έκθεση, είναι θέατρο», αναφέρει χαρακτηριστικά η Catherine Pégard, πρόεδρος των Βερσαλλιών. Ένα τέλεια στημένο θέατρο, που υποστηρίζεται από πλούσιο αρχειακό υλικό και ένα πραγματικά διαφωτιστικό κατάλογο.
Francine Guillou
artnews.gr