Η εορτή της Αποκριάς κατά την τουρκοκρατία

ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΧΩΡΟ

 

Στην Αθήνα το έθιμο της Αποκριάς διατηρήθηκε και κατά τη τουρκοκρατία και ελάμβαναν χώρα διάφορα δρώμενα.

Απαραίτητη ήταν η χάσκα, δηλαδή κρεμούσαν σε ένα καλάμι ένα καθαρισμένο αυγό που ήταν περασμένο σε νήμα, παραλλαγή του δρώμενου όπου ο ψαράς κρεμά ένα σύκο ξερό. Τούτο γίνονταν κυρίως την τελευταία Κυριακή.

Οι μεταμφιεσμένοι που σήμερα ονομάζουμε μασκαράδες, λεγόντουσαν τότε είδωλα και εκτελούσαν διάφορες σατυρικές σκηνές.

Δύο κυρίως δρώμενα έχουν κι εθνολογική σημασία, είναι :τα ταράματα και τα ξόανα.

Ένας μεταμφιεσμένος σε ζώο , έτρεχε δαιμονιωδώς στους δρόμους κραυγάζοντας και κρούοντας διάφορα αντικείμενα, ενώ κόσμος τον παρακολουθούσε.

Τα ταράματα έχουν λείψανα βακχικής πομπής.

Τα ξόανα ήταν ξύλινα ανδρείκελα.

-Τρεχάτε βγήκαν τα ξόανα, ακούγονταν κραυγές σε όλη την πόλη και τα περιέφεραν.

Τα ξόανα κατασκευάζονταν στο πλάτωμα του Ψυρή.

Ήταν τόσο ριζωμένο αυτό το έθιμο, ώστε διαρκούσης της Επαναστάσεως, για το καλό βγήκαν τα ξόανα. Μαρτυρείται ότι τα ταράματα ετέλεσε  ελθών από τη Σαλαμίνα ή κατά άλλες πληροφορίες από την Αίγινα, όπου είχε καταφύγει , ο Αθηναίος λεγόμενος Τρικαλιώτης, έβαλε το γδαρμένο δέρμα (δοράν) της Άρκτου και πανηγύρισε τα Ταράματα στη συνοικία Αλίκοκου της Πλάκας, « για το καλό και αυτός».

Τα κούλουμα ήταν πανήγυρης και αυτή ειδωλολατρικής προελεύσεως, ή απόδοσις των Απόκρων, ή επιθανάτιος αυτών πομπή, όπου κυρίως ετελείτο στις στήλες του Ολυμπίου Θεού, όπως και αργότερα.

Ο λαός έψαλε:

Μασκαράδες και πολίται

στις Κολώνες να βρεθείτε

Στην Αθήνα επικρατούσε η φράση «πάμε στα Κούλουμα, ή να χαλάσουμε τα Κούλουμα».

Πηγή: Καμπούρογλου Δ., Ιστορία των Αθηνών Τουρκοκρατία, εκδ. Γ. Παπαδημητρίου , Αθήνα 1959.