Τα άστρα "αποφάσισαν" για την έκβαση της Ελληνικής Επανάστασης

 

του γιώργου ξηρού

 Ένα απόσπασμα του κειμένου από το «Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης. Μελέτημα του Γ. Θεοτοκά , Νέα Εστία , 1941»,  μας δείχνει πολλά χαρακτηριστικά  της Ελληνικής Επανάστασης .

Κείμενο:

Παραθέτω την αφήγηση του τελευταίου δείπνου που έκαμαν μαζί ο Μακρυγιάννης κι ο Γκούρας, στην πολιορκημένη Ακρόπολη, λίγες ώρες πριν από το θάνατο του δευτέρου.

«Τότε έκατζε ο Γούρας και οι άλλοι και φάγαμεν ψωμί, τραγουδήσαμεν κ΄ εγλεντήσαμεν. Με περικάλεσε ο Γκούρας κι ο Παπακώστας να τραγουδήσω’ οτ είχαμεν τόσον καιρόν οπού δεν είχαμεν τραγουδήσει- τόσον καιρόν οπού μας έβαλαν οι διοτελείς και γγιχτήκαμεν για να κάνουν τους κακούς τους σκοπούς. Τραγουδούσα καλά. Τότε λέγω ένα τραγούδι.

Ο ήλιος εβασίλεψε,

Έλληνά μου, βασίλεψε

και το Φεγγάρι εχάθη

κι ο καθαρός Αυγερινός που πάει κοντά στην Πούλια,

τα τέσσερα κουβέντιαζαν και κρυφοκουβεντιάζουν.

Γυρίζει ο Ήλιος και τους λέει, γυρίζει και τους κρένει:

-Εψές οπού βασίλεψα πίσου από μια ραχούλα,

ακ΄σα γυναίκεια κλάματα κι αντρών μυργιολόγια

γι αυτά τα ρωικά κορμιά στον κάμπο ξαπλωμένα,

και μες στο αίμα το πολύ, είν' όλα βουτηγμένα.

Για την πατρίδα πήγανε στον Άδη τα καημένα.

Ο μαύρος ο Γκούρας αναστέναξε και μου λέει :- Αδελφέ Μακρυγιάννη, σε καλό να το κάμει ο Θεός’ άλλη φορά δεν τραγούδησες τόσο παραπονεμένα. Αυτό το τραγούδι σε καλό να μας βγει.

-Είχα κέφι, του είπα, οπού δεν τραγουδήσαμεν τόσο καιρόν…»

Στοιχεία που βρίσκουμε σε αυτό το απόσπασμα  είναι : η φύση, ο αγώνας για την ελευθερία (στοιχεία του διαφωτισμού), ο τρόπος που πολεμούσαν,  οι επαναστάτες ήρωες, η θυσία, ο θάνατος, η ιδιοτέλεια, η διχόνοια (πολιτικών - στρατιωτικών, αυτόχθονων - ετερόχθονων ),ο εμφύλιος πόλεμος , το δημοτικό τραγούδι, η θρησκευτική πίστη, οι δεισιδαιμονίες, η πατρίδα, ο Έλληνας (γνωρίζουμε το ζήτημα που ανέκυψε για την ονομασία των κατοίκων του νέου κράτους, Ρωμιοί , Γραικοί , Έλληνες. Προκρίθηκε το Έλληνας όπου εδώ ήδη αναφέρεται ).

Μας περιγράφει δύο εικόνες ,  η μία σε πρώτο επίπεδο : μαζεμένοι  οι Έλληνες αγωνιστές   πριν την μάχη, μεταξύ των οποίων ο Γκούρας, ο Παπακώστας, ο Μακρυγιάννης,  διασκεδάζουν, τρώνε, τραγουδούν, κουβεντιάζουν τα προηγούμενα, τα παρόντα και τα  μελλούμενα. (για τον Γκούρα το μέλλον δεν θα είναι καλό).

Σε δεύτερο επίπεδο η εικόνα,  μία σκηνή ομηρική, όπου σαν θεοί  η φύση , τα ουράνια σώματα κοιτάζουν κάτω, παρακολουθούν το αγώνα των Ελλήνων, την μάχη, τους νεκρούς , το μοιρολόι, ο Άδης,  συμπάσχουν, κουβεντιάζουν, κρυφοκουβεντιάζουν και  αποφασίζουν «για την πατρίδα».

Το απόσπασμα αυτό έχει και στοιχεία τα οποία συνδέουν το επαναστατημένο έθνος που διεκδικεί δίκαια το δικαίωμα του να είναι ελεύθερο , ανεξάρτητο και να έχει την πατρίδα του , με τον ελληνική αρχαιότητα ( όπως αναφέραμε παραπάνω ), αλλά και με το Βυζάντιο λόγω των χριστιανικών στοιχείων του κείμενο, αλλά και με το δημοτικό τραγούδι που είναι συνέχεια της βυζαντινής μουσικής.

Στο δημοτικό τραγούδι που τραγούδησε ο Μακρυγιάννης οι θεοί-αστέρια αποφάσισαν τα ηρωικά κορμιά που είναι κάτω ξαπλωμένα και στο αίμα βουτηγμένα να μην πάνε χαμένα και μια  ανεξάρτητη πατρίδα να γεννηθεί, η Ελλάδα.