Artists Commit: Πόσο άνθρακα εκπέμπει η έκθεση σου;

 Καλλιτέχνες που καταγράφουν επιστημονικά και με σχολαστικότητα την ευαισθησία των γκαλερί και των μουσείων όσον αφορά στην κλιματική κρίση; Ναι, γίνεται και είναι μια καλή αρχή!

Pipilotti Rist «Big Heartedness, Be My Neighbor» (Installation view), The Geffen Contemporary at MOCA. Courtesy of The Museum of Contemporary Art. Photo by Zak Kelley.

«Ρωτήστε τους υπεύθυνους της γκαλερί σας εάν έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται ένα σχέδιο δράσης για το κλίμα. Ενημερώστε τους ότι υπάρχει ένα σχέδιο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν και να το προσαρμόσουν στην επιχείρηση τους. Πείτε τους ότι θέλετε να τους υποστηρίξετε στην υιοθέτηση πρακτικών με συνείδηση για την κλιματική κρίση». Αυτή η  παρότρυνση προς τους καλλιτέχνες είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα δείτε αν μπείτε στην ιστοσελίδα των Artist Commit, μιας ομάδας που με σύνθημα το «τώρα οι καλλιτέχνες μπορούν να αναλάβουν δράση» έχει συγκροτηθεί για να αποκαλύψει, μεταξύ άλλων, με συγκεκριμένους αριθμούς τις οικολογικές πρακτικές των γκαλερί και των μουσείων και να δημοσιεύει αναφορές για τις κλιματικές επιπτώσεις μέσα από την ενέργεια που καταναλώνεται και τα απόβλητα που παράγονται από συγκεκριμένα έργα και εκθέσεις.

«Εάν από την γκαλερί σας δεν είναι έτοιμοι να υποβάλουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης ή μια αναφορά για τις κλιματικές επιπτώσεις» συνεχίζουν οι Artists Commit «σε μια συγκεκριμένη έκθεση ή μεμονωμένο έργο, μπορείτε να τους συστήσετε τέσσερις βασικούς τομείς δράσης: μείωση των εκπομπών, εξάλειψη των αποβλήτων, υποστήριξη του προσωπικού και ανάληψη συλλογικής δράσης».

Όπως δηλώνουν, σκοπός τους είναι να υποκινήσουν μια σειρά από πρωτοβουλίες συνειδητοποίησης για την κλιματική αλλαγή σε γκαλερί και στούντιο καλλιτεχνών και να καταρτίσουν μια ουσιαστική βιβλιοθήκη με πληροφορίες, τεχνικές και ιδέες που θα είναι προσβάσιμες και θα βοηθούν τις επιχειρήσεις τέχνης κάθε κλίμακας και μεγέθους να ξεκινήσουν φιλικά προς το κλίμα πρωτόκολλα και συστήματα ουδέτερα από άνθρακα.

Το μανιφέστο της Artist Commit έχουν υπογράψει εκατοντάδες καλλιτέχνες αλλά και ιδιοκτήτες γκαλερί μέχρι τώρα και ήδη τα πρώτα αποτελέσματα έχουν αρχίσει να φαίνονται καθώς υπάρχουν ήδη πλήρεις αναφορές από πέντε γκαλερί και μουσεία. Ανάμεσα τους, η έκθεση της Ελβετίδας εικαστικού Pipilotti Rist στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες, η έκθεση του Αμερικανού Robin F. Williams στην γκαλερί P.P.O.W. της Νέας Υόρκης και η έκθεση της γλύπτριας Anika Yi στην Tate Modern.

Ας όμως δούμε πρακτικά, επιλέγοντας το πρώτο παράδειγμα, τι καταγράφει αυτή αναφορά και σε τι βάθος φτάνει αυτή η έρευνα. Η έκθεση «Big Heartendness, Be My Neighbor» της Pipilotti Rist ξεκίνησε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Άντζελες (MOCA) τον Σεπτέμβριο του ’21 και θα ολοκληρωθεί στις 6 του ερχόμενου Ιουνίου. Ως μια γενική θεώρηση γνωρίζουμε ότι το μουσείο συνεργάστηκε με την Rist για να εξασφαλίσει μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη έκθεση και να επιτύχει χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα, προμηθεύοντας τοπικό ανακυκλωμένο υλικό, μετακινώντας τα έργα δια θαλάσσης και σερβίροντας ένα μενού με επίγνωση του κλίματος για το δείπνο των εγκαινίων. Ακολούθως γίνεται μια λεπτομερής παρουσίαση της έκθεσης, ως προς το ύφος, τα υλικά και το στήσιμο, κάνοντας αναφορά στο γεγονός ότι το 2021, το MOCA προέβη σε δήλωση μηδενικού καθαρού άνθρακα και προχωρά σε σχέδια για μείωση των άμεσων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά περισσότερο από 50% έως το 2030, σε ευθυγράμμιση με τη Συμφωνία του Παρισιού και με τα πρότυπα του Συνασπισμού για το Κλίμα (ΣΣΚ) και των Εταίρων για τους Στόχους για το Κλίμα (PACT). Το μουσείο έχει ως στόχο να μειώσει το ιστορικό αποτύπωμα άνθρακα, στα όρια που είχε κατά την ίδρυση του μουσείου το 1979, με στόχο την κατάργηση των ιστορικών εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2023.

Επιστρέφοντας στην συγκεκριμένη έκθεση, η αναφορά κάνει μια εκτεταμένη παρουσίαση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (σημειώνοντας ότι καταβλήθηκαν προσπάθειες για να είναι όσο το δυνατόν ακριβέστερες, στο πνεύμα της διαφάνειας) τόσο από την ενέργεια του κτιρίου όσο και από αυτές των έργων- βιντεοπροβολών αλλά και από τις μεταφορές των εκθεμάτων και όσων ανθρώπων ενεπλάκησαν στην έκθεση, υπολογίζοντας ακόμη και τις μετακινήσεις με ταξί. Μετρήθηκε ακόμη και το δείπνο εγκαινίων το οποίο οργανώθηκε από την γκαλερί Hauser & Wirth, μέσω του τοπικού εστιατορίου «Manuela», και είχε χορτοφαγικές και ιχθυοχορτοφαγικές επιλογές για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και τη βελτίωση των ηθικών ανησυχιών σχετικά με τη μεταχείριση των ζώων. Τέλος, γίνεται μια καταγραφή των αποβλήτων της έκθεσης, των επαναχρησιμοποιούμενων και ανακυκλούμενων υλικών, καθώς και αυτών που θα αποθηκευτούν ή θα να επαναπωληθούν. ενώ σημειώνεται πως το θέμα της υγειονομικής ταφής των αποβλήτων θα εξεταστεί εκ νέου όταν ολοκληρωθεί η έκθεση. Μπορείτε να δείτε όλη την αναφορά εδώ.

Είναι σίγουρα εντυπωσιακή δουλειά, αλλά υπάρχει και μια ελαφρώς διαφορετική οπτική γωνία για αυτή τη δράση. Η Sarah Sutton, διευθύνουσα σύμβουλος της Environment & Culture Partners, μιας εταιρίας που κάνει περιβαλλοντολογικές έρευνες για χώρους πολιτισμού και ψυχαγωγίας, επισημαίνει την ανησυχία που μπορεί να νιώθουν άτομα, γκαλερί και ιδρύματα σχετικά με τη δημόσια αναφορά δεδομένων άνθρακα. «Η δημοσιοποίηση μπορεί να βοηθήσει ή να εμποδίσει ένα έργο», λέει. «Η μεγαλύτερη ανησυχία μου είναι ότι κάποιοι θα επιλέξουν να μην κάνουν αυτήν την ανάλυση ή να επιτρέψουν τη δημοσίευση της επειδή ανησυχούν για την πιθανή “οπτική” του αποτυπώματός τους». Η Sutton πάντως τονίζει τη σημασία της αναφοράς ανεξάρτητα από αυτούς τους φόβους. «Η συγκεκριμένη ανάλυση ενισχύει όλα τα στοιχεία της κλιματικής εργασίας», λέει. «Πρέπει να ξεπεράσουμε κάθε άγχος να δείξουμε πόσα περισσότερα πρέπει να γίνουν, είτε στα δικά μας ιδρύματα είτε γύρω μας».

Καθώς οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως έχουμε ξεπεράσει και τη φάση του «παρά πέντε» είναι σαφές πως τέτοιες πρωτοβουλίες έχουν πλέον τον χαρακτήρα του επείγοντος. Πόσο μάλλον όταν η συνεχιζόμενη πανδημία καθορίζει ακόμα τον τρόπο που ζούμε. «Αυτή η κατάσταση» λένε τα μέλη της Artist Commit  «μας έδειξε τόσο την ευθραυστότητα των υπαρχόντων μοντέλων μας όσο και τις δυνατότητες που αναδύονται όταν αναγκαζόμαστε να φανταστούμε και να επινοήσουμε νέους τρόπους λειτουργίας. Είναι ζωτικής σημασίας να μην ξεχνάμε αυτά τα μαθήματα καθώς αγωνιζόμαστε για να εξασφαλίσουμε ένα ανθεκτικό μέλλον για τις γκαλερί μας, τους εαυτούς μας και τον πλανήτη μας».

ΠΗΓΗ: THE ART NEWSPAPER GREECE