Η αφήγηση ιστοριών προωθούσε τις ισόρροπες αξίες πριν από την έλευση της θρησκείας

Ένας αφηγητής Agta κάτω από ένα καταφύγιο κοντά σε φωτιά "Rodolph Schlaepfer"

Οι κυνηγοί-συλλέκτες διατηρούν παραδόσεις αφήγησης που ξεπερνούν την οργανωμένη θρησκεία, αλλά έχουν παρόμοιο αποτέλεσμα συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση των αξιών μεταξύ των κοινωνικών ομάδων.

Η αφήγηση ιστοριών είναι μια ανθρώπινη πρακτική που πιθανόν χρονολογείται από την προέλευση του είδους μας. Ακόμα και τώρα, οι υπάρχουσες ομάδες κυνηγών-συλλεκτών, όπως η Agta στις Φιλιππίνες, περιλαμβάνουν ταλαντούχους ρήτορες που διασκεδάζουν τους ακροατές με παραμύθια που πέρασαν από πολλές γενιές.

Η πλειοψηφία των ιστοριών, όπως ο «Ήλιος και η Σελήνη» της Agta, προωθούν τους κοινωνικούς και συνεργατικούς  κανόνες. Σε αυτή τη συγκεκριμένη ιστορία, υπάρχει μια διαμάχη μεταξύ του άντρα ήλιου και της γυναίκας φεγγάρι για το  ποιος θα φωτίσει τον ουρανό. Μετά από έναν αγώνα, όταν το φεγγάρι αποδεικνύεται τόσο ισχυρό όσο ο ήλιος, συμφωνούν να μοιραστούν το καθήκον – ώστε ο ένας να εργάζεται-φωτίζει κατά τη διάρκεια της ημέρας και ο άλλος κατά τη διάρκεια της νύχτας. 

Η Andrea Migliano του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL) και η ομάδα της πρόσφατα πέρασαν χρόνο με την Agta στο φυσικό πάρκο της βόρειας Sierra Madre της επαρχίας Isabela, όπου άκουσαν τις ιστορικές αφηγήσεις, μεταξύ άλλων, από πρώτο χέρι."Μια μαγική στιγμή ήταν όταν ακούσαμε τις ιστορίες που είπαν οι γέροντες, με όλα τα παιδιά γύρω μας να γελούν και να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή", είπε η Migliano.

Agta  κατά τη διάρκεια της νύχτας αφήγηση γύρω από μια φωτιά «Rodolph Schlaepfer»

Εκτός από την παροχή ευχάριστης ψυχαγωγίας, η παραδοσιακή αφήγηση συχνά προάγει τις συνεργατικές και ισότιμες αξίες, η Migliano και η ομάδα της. Σε μια δημοσίευσή της στο περιοδικό Nature Communication , αυτή και οι συνάδελφοί της συνειδητοποιούν ότι η αφήγηση βοήθησε να ενοποιηθούν και να ενισχυθούν οι ανθρώπινες ομάδες πριν από συγκρίσιμες πρακτικές που εξελίχθηκαν σε μεγαλύτερες αγροτικές κοινωνίες, όπως η έλευση της οργανωμένης θρησκείας με ηθικά υψηλού επιπέδου θεούς.

Η Migliano εμπνεύστηκε για τη διεξαγωγή της μελέτης επειδή είναι μέλος του AgtaAid, ενός οργανισμού που αναπτύσσει εκπαιδευτικό υλικό για τους αυτόχθονες πληθυσμούς στις Φιλιππίνες. Οι Άγκτα προέρχονται από τους πρώτους αποικιστές στις Φιλιππίνες, οι οποίοι ζούσαν πριν από 35.000 χρόνια. "Ακούγοντας τις ιστορίες που έλεγε η Agta, συνειδητοποίησα πόσο διαφορετικές ήταν από τις δικές μας ιστορίες και πόσο φαινόταν να τονίζουν την ισότητα", ανέφερε η Migliano.

Όταν ο Ντάνιελ Σμιθ, επίσης από την UCL, αποφάσισε να διερευνήσει πόσο οι διαφορετικές δραστηριότητες κυνηγών-συλλεκτών προβλέπουν την αναπαραγωγική επιτυχία, η Migliano και οι συνάδελφοί τους αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να δουν πώς η αφήγηση επηρέαζε τόσο τους ρήτορες-αφηγητές όσο και την Agta συνολικά. 

Οι ερευνητές ζήτησαν από τρεις ηλικιωμένους Agta να τους πουν ιστορίες που συνήθως μοιράζονται με τα παιδιά τους αλλά και το ένα με το άλλο. Το αίτημα κατέληξε σε τέσσερις ιστορίες που διηγήθηκαν σε τρεις νύχτες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ιστορίες για εξανθρωπισμένες φυσικές οντότητες, όπως ζώα ή ουράνια σώματα, προωθούσαν κοινωνικούς και συνεταιριστικούς κανόνες για τον συντονισμό της συμπεριφοράς των ομάδων. 

"Στη συνέχεια αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε αν οι ομάδες (μέσα στην Agta) με καλούς αφηγητές είχαν αυξημένα επίπεδα συνεργασίας, χωρίς πραγματικά να περιμένουν να βρουν τίποτα", ανέφερε η Migliano. "Αλλά υπήρξαν αποτελέσματα διαπιστώνοντας ότι οι   με περισσότερους αφηγητές ήταν πιο συνεργάσιμες. 

Σχεδόν 300 μέλη από 18 ομάδες Agta κλήθηκαν στη συνέχεια να επιλέξουν με ποιους θα ήθελαν περισσότερο να ζήσουν. Επέλεξαν ότι προτιμούν τους εξειδικευμένους ομιλητές-αφηγητές. Στην πραγματικότητα, οι ταλαντούχοι αφηγητές βρέθηκαν να έχουν, κατά μέσο όρο, 53 τοις εκατό περισσότερα παιδιά- μέλη από άλλους, δείχνοντας τα αναπαραγωγικά οφέλη από το να είναι ένας καλός αφηγητής.

"Είναι σίγουρα πιθανό ότι υπάρχει μια κληρονομική συνιστώσα για την αφήγηση, αλλά καθώς πρόκειται για μια μαθησιακή συμπεριφορά, κάθε άτομο που επιθυμεί να επενδύσει το χρόνο και την προσπάθεια μπορεί να μάθει να είναι καλός αφηγητής", δήλωσε ο Smith .

Οι ερευνητές πήγαν πέρα ​​από την Agta, για να δουν τι θέματα αντιμετωπίζουν άλλες ομάδες κυνηγών-συλλεκτών στις ιστορίες τους. Διαπίστωσαν ότι το 70 τοις εκατό ενός δείγματος 89 ιστοριών που ελήφθησαν από επτά άλλες κοινωνίες κυνηγών-συλλεκτών αφορούσε την ενίσχυση και τη ρύθμιση των κοινωνικών συμπεριφορών. 

Ο Smith εξήγησε ότι η αφήγηση είναι ένας ισχυρός τρόπος για να μεταδώσει κανείς κοινωνικούς κανόνες σε μια ομάδα και να διαδοθεί η μετα-γνώση, η οποία είναι γνώση της γνώσης του άλλου, προκειμένου να οργανωθεί η συμπεριφορά. 

"Αυτή είναι μια θεμελιώδης αρχή απαραίτητη για την λειτουργία της κοινωνίας", συνέχισε. "Ως ένα απλό παράδειγμα, δεν αρκεί να γνωρίζετε ότι θα πρέπει να οδηγείτε από τη μια πλευρά του δρόμου, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι οι άλλοι διαθέτουν την ίδια γνώση, αλλιώς το σύστημα καταρρέει. -γνωστικότητα μεταξύ όλων των μελών μιας κοινότητας. "

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι, καθώς οι αρχαίοι κυνηγοί-συλλέκτες μετακινούνταν από στρατόπεδο σε στρατόπεδο μέσα σε χαλαρά δομημένες ομάδες, η αφήγηση των παραδόσεων παρείχε έναν εύκολο και ευχάριστο τρόπο για τους ανθρώπους να κατανοούν διαφορετικά κοινωνικά πρότυπα και να προσαρμόζονται στους νέους κανόνες.

"Η ιστορία είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη μετάδοση κοινωνικών κανόνων και την προώθηση συνεργασίας μεγάλης κλίμακας", ανέφερε η Migliano. Κάπως έτσι θα γίνονταν και την εποχή του  Homo sapiens όταν άρχισαν να οργανώνονται σε ομάδες.

Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι η πρωταρχική διαφορά ανάμεσα στις ιστορίες που λένε οι κυνηγοί-συλλέκτες και εκείνες που λέγονται από μέλη οργανωμένων θρησκειών είναι η πολυπλοκότητά τους. Και οι δύο τύποι ιστοριών εξυπηρετούν διαφορετικά παρόμοιες λειτουργίες.

Καθώς οι γεωργικές κοινωνίες έγιναν πιο περίπλοκες και λιγότερο ισότιμες, τα θέματα των ιστοριών άρχισαν να αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές αλλαγές. Παρόλα αυτά, είπε ο Σμιθ, "η λειτουργία συντονισμού παρέμεινε  ."

«Στην περίπτωση των μεγάλων θεών και της θρησκείας», ανέφερε η Migliano, «το επιχείρημα φαίνεται να είναι ότι ο φόβος της υπερφυσικής τιμωρίας είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να συμμορφώνονται, να ακολουθούν τους κανόνες και να συνεργάζονται» δείξαμε ότι η υπερφυσική τιμωρία δεν υπάρχει στις κοινωνίες των κυνηγών-συλλεκτών.

Αυτές οι ιστορίες κυνηγών-συλλεκτών, αντίθετα, χαρακτηρίζουν την ισότητα και όχι την ιεραρχία, χαρακτηρίζουν τη συνεργασία και την υπέρ-κοινωνικότητα και φαίνονται αποτελεσματικές στην προώθηση της συνεργασίας.

Ένας νεαρός Άγκτα αγόρι διαβάζοντας μια ιστορία που δημοσιεύθηκε σε ένα βιβλίο που δημιουργήθηκε από το μη κερδοσκοπικό AgtaAid «Rodolph Schlaepfer»

Οι ερευνητές εργάζονται για να προστατεύσουν την Agta και τον πολιτισμό τους. Η AgtaAid έχει ήδη δημιουργήσει βιβλία στη γλώσσα Agta, έτσι ώστε τα παιδιά να μπορούν να διαβάσουν τις ιστορίες.

"Ένας πραγματικά συναισθηματικά έντονη στιγμή    για μας ήταν όταν η AgtaAid επέστρεψε (στις Φιλιππίνες) με τα πρώτα βιβλία και τις ιστορίες που αναπαράγονται στην Agta", ανέφερε η Migliano. "Οι γέροντες δεν μπορούσαν να διαβάσουν, αλλά τα μικρά παιδιά διαβάζουν τις ιστορίες  στους πρεσβύτερους, που ήταν πραγματικά συγκινημένοι και ευτυχείς να ακούσουν τις ιστορίες που είχαν μάθει ως παιδιά που τώρα λένε τα εγγόνια τους". 

Μέσα από περαιτέρω έρευνα, οι συγγραφείς ελπίζουν να μάθουν πώς τα άτομα γίνονται ειδικευμένοι αφηγητές, πώς τα κοινωνικά πλαίσια όπως ο πόλεμος μπορούν να αλλάξουν ιστορίες και αν υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές φύλου και ηλικίας μεταξύ των αφηγητών. Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μεταξύ των Agta έχουν ίσα επίπεδα δεξιοτήτων αφήγησης, ίσως αντανακλώντας την πιο ισότιμη κοινωνία τους. 

Παρόλο που η αφήγηση έχει ωφελήσει σαφώς και βοήθησε να διαμορφωθούν ομάδες ανθρώπων, μπορεί να υπάρξει και  μια σκοτεινή πλευρά αυτής της πρακτικής.  Όπως επεσήμανε ο Smith, "Υπάρχει ο κίνδυνος ότι οι αφηγήσεις μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για πιο απειλητικούς και χειραγωγικούς σκοπούς, ειδικά αν ο αφηγητής έχει ελεύθερη επιρροή στο είδος των ιστοριών που λένε".