Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη:Το Ναυάγειο των Αντικυθήρων -Οι νέες αρχαιολογικές ανκαλύψεις έως 5 Φεβρουαρίου 2017

Επισκεφτήκαμε την έκθεση η οποία βρίσκεται σε ένα από τα ωραιότερα σημεία του Πειραιά, στον δεύτερο όροφο του αναπαλαιωμένου νεοκλασικού του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη στην ακτή Μουτσοπούλου, σε μία αίθουσα όχι ιδιαίτερα μεγάλη  στον δεύτερο όροφο του κτηρίου. Η  έκθεση   σχεδιασμένη  με τρόπο που ολοκληρώνοντας τη επίσκεψη έχεις γνωρίσει τη ιστορία του ναυαγίου και τις ιδέες που μεταφέρουν  τα ευρήματα, αλλά και τις διαδικασίες για να έρθουν στο φως και να εκτεθούν.  

Έως τις 5 Φεβρουαρίου παρατείνεται η έκθεση «Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων – Οι νέες αρχαιολογικές ανακαλύψεις», την οποία διοργανώνει το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, που  λόγω της μεγάλης προσέλευσης του κοινού. Περισσότερους από 2000 επισκέπτες έχει δεχθεί η Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος, όπου εκτίθενται για πρώτη φορά τα νέα ευρήματα από το περίφημο Ναυάγιο των Αντικυθήρων. Παράλληλα, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που πραγματοποιεί το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη επισκέπτονται καθημερινά την έκθεση περίπου 150 μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η έκθεση περιλαμβάνει 30
αντικείμενα από την ενάλια αρχαιολογική έρευνα των ετών 2014 έως 2016, η οποία διεξάγεται από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων με την τεχνολογική υποστήριξη του αμερικανικού Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole. Τα εγκαίνια τέλεσε η Α.Ε., ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Προκόπης Παυλόπουλος, σε κλειστή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2016.
Η σύγχρονη έρευνα στο χώρο του σπουδαιότερου ναυαγίου στον κόσμο, το οποίο σηματοδότησε τη γένεση της υποβρύχιας αρχαιολογίας, αποσκοπεί στο να συμπληρώσει τις γνώσεις μας σε σχέση με το ίδιο το πλοίο, οι ιδιαιτερότητες του οποίου φαίνονται στον εξοπλισμό και το μέγεθος του κελύφους του, αλλά και σε σχέση με το φορτίο του. Το σκαρί που χάθηκε στα Αντικύθηρα γύρω στο 50 π.Χ. ήταν γεμάτο θησαυρούς, έργα τέχνης και τεχνολογίας, που συνθέτουν ένα από τα πιο πλούσια φορτία της αρχαιότητας. Σε αυτό το ναυάγιο όπου βρέθηκε ο τελειότερος υπολογιστικός  μηχανισμός της αρχαιότητας, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, χρησιμοποιήθηκε η υψηλότερη καταδυτική τεχνολογία από την εποχή των πρώτων ερευνών έως σήμερα.
Στην έκθεση του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, το χρυσό δακτυλίδι που βρέθηκε στην πρώτη ανασκαφική περίοδο του 2016, δύο χάλκινα δόρατα τα οποία αποτελούν τμήματα αγαλμάτων που δεν έχουν βρεθεί ακόμα, ακέραια πήλινα αγγεία, τμήματα πολύτιμων γυάλινων αγγείων και αντικείμενα καθημερινής χρήσης από το πλήρωμα και τους επιβάτες του πλοίου τις ατέλειωτες ώρες του ταξιδιού. Επίσης, εκτίθενται ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα και μοναδικά τμήματα από τον εξοπλισμό του ίδιου του σκάφους, καθώς και ένα κομμάτι από τον ξύλινο σκελετό του πλοίου, το οποίο θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά.  Μεγάλο μέρος του υλικού εκτίθεται σε δεξαμενές γλυκού νερού, καθώς ακόμα βρίσκεται σε διαδικασία συντήρησης. Μία ανακατασκευή του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, η οποία ανήκει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, συμπληρώνει την εικόνα του ναυαγίου.
Τμήμα του ανθρώπινου σκελετού που εντοπίστηκε κατά την τελευταία ανασκαφική περίοδο, τον Σεπτέμβριο του 2016, εκτέθηκε για περιορισμένο χρόνο, λόγω της ευαισθησίας του υλικού. Το συγκεκριμένο εύρημα συγκαταλέγεται στον κατάλογο με τις 10 σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2016 του αμερικανικού περιοδικού «Archaeology», καθώς αποτελεί το πρώτο εύρημα ανθρώπινων καταλοίπων σε αρχαίο ναυάγιο 40 χρόνια μετά την ανακάλυψη της διαδικασίας γενετικής ανάλυσης (DNA). Από τις επικείμενες αναλύσεις ελπίζουμε να λάβουμε απαντήσεις σχετικά με το φύλο, την ηλικία και την πιθανή γεωγραφική προέλευση του νεκρού. Με αρωγό τη σύγχρονη τεχνολογία, είναι πλέον δυνατός και ο εντοπισμός της προέλευσης των μολύβδινων και ξύλινων κατασκευών του πλοίου, εξέλιξη ιδιαιτέρως σημαντική για την κατανόηση και τον εμπλουτισμό της γνώσης μας για το ναυάγιο αυτό.
Τα εκθέματα πλαισιώνονται από εποπτικό υλικό (βίντεο, ψηφιακά τρισδιάστατα μοντέλα ευρημάτων που δεν εκτίθενται, φωτογραφίες και σχέδια), με στόχο να δοθεί εν συντομία μία ολοκληρωμένη εικόνα του ναυαγίου και των σύγχρονων ερευνών.
Δείτε ένα σύντομο βίντεο για την παρουσίαση της έκθεσης εδώ.
Πληροφορίες
Χώρος:
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, Ιστορική Βιβλιοθήκη εδώ
2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου, Πειραιάς
τηλ.: 210 4523937, 210 4297540 – 2 (γραμματεία)
Διάρκεια:
Έως τις 5 Φεβρουαρίου 2017
Ώρες λειτουργίας:
Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00 – 16:00
Σάββατο και Κυριακή 10:00 – 13:00
Είσοδος ελεύθερη
* Η έκθεση θα παραμείνει κλειστή στις 30/1

Στο βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα από το ναυάγιο των Αντικυθήρων,  βλέπουμε τους δύτες σε βάθος 50 μέτρων να εξερευνούν τον πυθμένα και να ανακαλύπτουν μια αρχαία ρωμαική άγκυρα, ένα χάλκινο δόρυ 210 εκατοστών, μέρος ενός τεράστιου αγάλματος, έναν αμφορέα και ένα περίτεχνο πόδι κρεβατιού. Μεταξύ των αντικειμένων αυτών είναι και τα αντικείμενα που εκτίθενται  στο ίδρυμα  

Πιο συγκεκριμένα η διεθνής ομάδα δυτών και αρχαιολόγων κατάφεραν να ανασύρουν από το βυθό ένα χάλκινο συμπαγές δόρυ με σαυρωτήρα, το οποίο προέρχεται από χάλκινο ή και μαρμάρινο άγαλμα. Στο το ίδιο σημείο εντοπίστηκε και ανελκύστηκε χάλκινος δακτύλιος, προσαρμοσμένος σε χάλκινο καρφί, ο οποίος σώζει στο στέλεχός του συσσωμάτωμα, το οποίο ενδέχεται να περιλαμβάνει ξύλο του ίδιου, του πλοίου όπου ήταν προσηλωμένος. Ανελκύστηκε επίσης δειγματοληπτικά μικρό τμήμα φύλλου μολύβδου, το οποίο προέρχεται από τη μολύβδινη επένδυση των υφάλων του αρχαίου σκάφους. Τέλος από το χώρο του ναυαγίου, ανελκύστηκε επίσης ο μολύβδινος στύπος άγκυρας του σκάφους που είχε εντοπιστεί το 2013 και άλλα επιφανειακά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ένας δακτύλιος και μία χάλκινη απόληξη στηρίγματος κλίνης, καθώς και μία σχεδόν ακέραιη λάγυνος.

Τα κομμάτια του πλοίου που βρέθηκαν αποδεικνύουν πως πολλά μέρη του πλοίου σώζονται ως σήμερα. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως τα ευρήματα είναι διασκορπισμένα σε μεγαλύτερο εύρος από αυτό που υπολόγιζαν οι σφουγγαράδες που είχαν βρει πρώτοι το ναυάγιο. Η περιοχή που πρέπει να διερευνηθεί είναι περίπου 300 μέτρα πυθμένα. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις τεράστιες άγκυρες και τις σανίδες του κύτους του πλοίου που έχουν βρεθεί έως τώρα, αποδεικνύει ότι το πλοίο των Αντικυθήρων ήταν πολύ μεγαλύτερο από ότι θεωρούσαν οι ειδικοί έως σήμερα, ίσως να είχε μήκος έως και 50 μέτρα!