ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ;

Ο Καραγκιόζης είναι ένα θέατρο «παραδοσιακό», δηλαδή θέατρο που παραδίδεται προφορικά από γενιά σε γενιά, από τεχνίτη σε τεχνίτη και (ανα) δημιουργείται με τρόπο προφορικό.



Είναι έργο ομαδικό, όπου μια ανθρώπινη ομάδα κατορθώνει να μεταγγίζει στο σώμα μιας δεδομένης προφορικής παράδοσης, την οποία δεν παύει να χρησιμοποιεί, να επεξεργάζεται και να αναπαράγει, τις δικές της εμπειρίες και να διαμορφώνει έτσι το δικό της έργο, έργο που προϋποθέτει και τη δραστηριότητα κάποιου ατομικού καλλιτέχνη. Ο καλλιτέχνης δεν είναι παρά ένας μεσολαβητής ανάμεσα στην παράδοση που έχει συγκροτηθεί πριν από αυτόν και στο κοινό στο οποίο απευθύνεται, είναι ο δημιουργικός ερμηνευτής της άγραφης τέχνης που προσφέρει στην ομάδα και ο διερμηνέας των ομαδικών τάσεων με τις οποίες φορτίζει αυτή την τέχνη. Και η τέχνη αυτή , ακριβώς επειδή είναι άγραφη , αποτελεί κατ΄ ανάγκη ένα κοινό κτήμα : μια κληρονομιά που θησαυρίζεται όχι σε κάποια κείμενα ή μνημεία, αλλά στη ρευστή ομαδική μνήμη και ζωογονείται έτσι μόνο χάρη στην ενεργή χρήση της ομάδας, η οποία επιτρέπει να επιζεί και να ανανεώνεται. Δημιουργείται ένας διαλεκτικός δεσμός ανάμεσα στον παραδοσιακό (προφορικό) χαρακτήρα ενός πολιτισμού και στο «λαϊκό» (δηλαδή ομαδικό) χαρακτήρα της (ανα) δημιουργίας του .





Ο Καραγκιόζης είναι μια τέχνη που υλοποιεί μια διαπροσωπική ομαδική δημιουργία. Είναι κοινή κληρονομιά όλων των καραγκιοζοπαιχτών αφού το ρεπερτόριο κάθε καραγκιοζοπαίχτη συμπίπτει στο μεγαλύτερο μέρος τους με το ρεπερτόριο των άλλων συναδέλφων του. Η ομαδική αυτή δημιουργία είναι, επομένως, αυστηρά κωδικοποιημένη, δηλαδή καθορισμένη με ακρίβεια ως προς τα βασικές αρθρώσεις της: τις τεχνικές και τις μεθόδους της, τους κανόνες της ερμηνείας της, τους σκελετούς και τις μορφές των επιμέρους έργων .



Ο Καραγκιόζης δεν γράφεται, λέγεται, είναι μια προφορική σύνθεση, η οποία παραμένει στην ανθρώπινη μνήμη με την επανάληψη των φράσεων, και θεατρικών μοτίβων που χρησιμοποιούνται και (ανα) δημιουργούνται με τους αυτοσχεδιασμούς του καραγκιοζοπαίχτη. Ο Σ. Σπαθάρης γράφει «ούτε εγώ, ούτε κανένας καραγκιοζοπαίχτης διαβάζει. Τι παραστάσεις τις ξέρουμε απόξω, όπως οι παραμυθάδες ξέρουνε τα παραμύθια τους. Δύο παραστάσεις του ίδιου έργου μπορεί να έχουν άλλα λόγια και καλαμπούρια, αλλά το νόημα μένει το ίδιο».Οι αυτοσχεδιασμοί του καραγκιοζοπαίχτη έχουν ως αποτέλεσμα η κάθε παράσταση να είναι ένα νέο έργο, στην οποία σημαντικό ρόλο έχει και το κοινό .

Ο Αυστριακός Walter Puchner τονίζει την ψυχική ενότητα κοινού-παίχτη-σκηνής και τη ρυθμιστική επιρροή των θεατών στη διαμόρφωση...

γ.ξ.

περισσότερα: στο www.xirosg.blogspot.com