Όσα γλίτωσαν από τη φρίκη του πολέμου

ΚΑΠΟΙΕΣ στιγμές μία εικόνα μέσα από τις λέξεις αρκεί για να ξυπνήσει έναν συγγραφέα εν υπνώσει. Να λύσει τον κόμπο από τον εσωτερικό του ασκό, που περιέχει όλα όσα περιμένουν χρόνια για να διοχετευτούν σε παραγράφους και σελίδες. Στην περίπτωση της Βρετανίδας δημοσιογράφου Αμάντα Χότζκινσον, που ακόμα δεν είχε το συγγραφική χρίσμα, ήταν μία ραδιοφωνική εκπομπή που μετέφερε στα ερτζιανά τη μαρτυρία μιας Ρωσίδας για τις κακουχίες που πέρασε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό που «ξεκλείδωσε» την Αμάντα Χότζκινσον ήταν όταν ανέφερε η συνεντευξιαζόμενη πώς ήταν κρυμμένη σε ένα δάσος και για να συντηρήσει τον εαυτό της έτρωγε το φλοιό από τις σημύδες. Αυτό ήταν αρκετό για να ξεχυθούν οι αναμνήσεις της παιδικής της ηλικίας όταν άκουγε στις οικογενειακές και φιλικές συγκεντρώσεις ιστορίες για τα χρόνια του πολέμου. Και κάποιες φορές οι φωνές των μεγάλων γίνονταν ψιθυριστές για να αναφέρουν τις επιδράσεις του πολέμου στις προσωπικές τους ζωές. Για τις γυναίκες που έμειναν μόνες χωρίς να ξέρουν αν ζουν ή έχουν πεθάνει οι σύζυγοί τους. Τους άνδρες που γύρισαν από το μέτωπο εντελώς διαφορετικοί. Τα κορίτσια που άφησαν πίσω τους την οικονομικά ρημαγμένη Βρετανία κρατώντας το μπράτσο ενός Αμερικανού στρατιώτη και τους μετανάστες από όλα τα μέρη της Ευρώπης που λεπτοί σαν τσιγαρόχαρτο από την πείνα αποβιβάστηκαν στην Αγγλία μόνοι ή με τις οικογένειές τους με σκοπό να ξεκινήσουν μια νέα ζωή. Με καταλύτη την εκπομπή, η Αμάντα Χότζκινσον άρχισε να γράφει και το αποτέλεσμα ήταν το μυθιστόρημα «Οδός Μπριτάννια, αριθμός 22». Το πρώτο της βιβλίο, που κυκλοφόρησε στην Αγγλία και την Αμερική το 2011, επαίνεσε η κριτική σε όλο τον κόσμο ενώ ήδη μεταφράζεται σε περισσότερες από 10 γλώσσες. «Ο πόλεμος αλλάζει τους ανθρώπους, δεν κάνει εξαιρέσεις, και μερικές φορές δύσκολα αναγνωρίζουμε ακόμα και τον ίδιο μας τον εαυτό», μας προδιαθέτει η συγγραφέας που ήρωές της είναι μία οικογένεια Πολωνών, ένα ζευγάρι με ένα οκτάχρονο αγόρι. Τον μεγάλο πόλεμο τον βίωσαν όμως ξεχωριστά. Ο άνδρας κατάφερε να φύγει από τη χώρα του λιποτακτώντας και να συνεχίσει τον αγώνα του από τη Βρετανία. Όμως η γυναίκα του και ο γιος του έπιναν από το ποτήρι της φρίκης και τα έξι χρόνια που η Πολωνία ήταν υπό κατοχή. Ο άνδρας αποφασίζει να μην γυρίσει πίσω αλλά να βάλει νέα θεμέλια στο Ηνωμένο Βασίλειο. Προσπαθεί να φτιάξει την οικογενειακή εστία, ένα κλασικό αγγλικό σπίτι, στο Ίπσουιτς, και περιμένει τη στιγμή που ξανά θα σμίξει η οικογένειά του. Όμως η γυναίκα του ύστερα από όσα πέρασε μακριά από τον πολιτισμό, μέσα στο άγριο δάσος, το μόνο που ξέρει τώρα είναι πως εκείνη κι ο γιος της κατάφεραν να επιβιώσουν. Πλέον δεν είναι σίγουρη αν είναι η γυναίκα κάποιου – αν είναι γυναίκα πια. Ο άνδρας, πιστεύοντας πως όλα θα λυθούν εύκολα και επιφανειακά, φροντίζει με όλο του το μεράκι τον κήπο, θέλει να προσφέρει στο παιδί του ένα αληθινό σπιτικό. Φροντίζει να φτιάξει έναν παραδοσιακό αγγλικό κήπο, όπως έχουν όλα τα υπόλοιπα «καθωσπρέπει» σπίτια, για να τους υποδεχτεί και για να μη βασανίζεται από το δικό του μυστικό. Όμως, έπειτα από τα έξι χρόνια που έμειναν μακριά, κανείς τους δεν είναι πια ο ίδιος και πρέπει τώρα να μάθουν πως η αγάπη δεν αρκεί όσο υπάρχουν μυστικά. Το ζευγάρι πρέπει να συμφιλιωθεί με το παρελθόν του, με όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του πολέμου. Να δεχτούν πως κι οι δύο έχουν αλλάξει αμετάκλητα και να επιτρέψουν στον πολυαγαπημένο γιο τους να είναι ο εαυτός του. Η συγγραφέας, όπως σημειώνει, χρησιμοποίησε την οδό Μπριτάννια ως τίτλο του βιβλίου επειδή είναι πολύ κοινή διεύθυνση καθώς «οι περισσότερος πόλεις έχουν δρόμο με αυτό το όνομα». Επίσης η διεύθυνση «που υποδηλώνει εθνική ταυτότητα χρησιμεύει για να τονίσει την αίσθηση μιας οικογένειας μεταναστών σε μια μικρή πόλη στη Βρετανία». Η επιλογή των πρωταγωνιστών να είναι Πολωνοί οφείλεται στο ότι έχει σπουδάσει κλασική πολωνική λογοτεχνία από τον δέκατο ένατο και στις αρχές του εικοστού αιώνα. Το βιβλίο τιμήθηκε πρόσφατα στην Ιταλία με το βραβείο Premio Speciale Cariparma. «Οδός Μπριτάννια, αριθμός 22» Της Αμάντα Χότζκινσον Μετάφραση Μυρτώ Καλοφωλιά Εκδόσεις: «Πατάκη» Express.gr