Τζαζ με τη σκιά του Μάνου Χατζιδάκι
Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ
Στο «Μια Παναγιά», η εισαγωγή είναι διακριτική με το μπάσο να μπαίνει πρώτο, το πιάνο και την τρομπέτα ν' ακολουθούν και το σαξόφωνο να κηρύσσει τελικά τις λάτιν προθέσεις μιας διασκευής που είναι όσο πρέπει τολμηρή απέναντι στο μελωδικό κομψοτέχνημα του Μάνου Χατζιδάκι.
Ο Μάνος την εποχή που ζούσε στη Νέα Υόρκη Το ίδιο ισχύει και για την «Μπαλάντα του Οδοιπόρου» που ακούγεται απρόβλεπτα σε ρυθμό drum 'n' bass. Αυτά κι άλλα πολλά συμβαίνουν όταν ένα κουιντέτο, επανδρωμένο με μερικούς από τους κορυφαίους Ελληνες τζαζίστες, συμπράττει με τους έγχορδους μουσικούς της Καμεράτα και «πειράζει» δημιουργικά κάποιες από τις εμβληματικές μελωδίες του Χατζιδάκι.
Σ' αυτή την περίπτωση μάλιστα που «Ο Μάνος Χατζιδάκις συναντά την τζαζ» σε μία και μοναδική συναυλία, μεθαύριο στις 8.30 μ.μ. στην Αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής, η ανταπόκριση του κόσμου υπήρξε αστραπιαία: «τα εισιτήρια ήταν sold out από τη δεύτερη μέρα», απαντούν ενθουσιασμένοι από το Μέγαρο.
Και πώς να μην είναι δηλαδή, αφού εκτός από την αυταξία του μουσικού εγχειρήματος, το κουιντέτο του Δημήτρη Καλαντζή εγγυάται την παρουσία πέντε top Ελλήνων jazzmen: Εκτός, δηλαδή, από τον ίδιο τον Καλαντζή στο πιάνο, μετράμε τον Τάκη Πατερέλη στο σαξόφωνο, τον Ανδρέα Πολυζωγόπουλο στην τρομπέτα και το φλικόρνο, τον Γιώργο Γεωργιάδη στο μπάσο και τον Αλέξανδρο-Δράκο Κτιστάκη στα τύμπανα. Και μαζί τους το σύνολο εγχόρδων της Καμεράτα, υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη.
Ο Καλαντζής και ο Γιάννης Αντωνόπουλος έκαναν τις τζαζ ενορχηστρώσεις, επιλέγοντας χατζιδακικά σημεία αναφοράς σαν και τα «Dedication», «Το φεγγάρι είναι κόκκινο», «Πες μου μια λέξη», «Το βαλς του αποχαιρετισμού», «Θάλασσα πλατιά», «Η μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων» κ.ά. «Η διασκευή ενός τόσο μεγάλου συνθέτη», εξηγεί ο πρώτος, «δεν μπορεί παρά να είναι αποτέλεσμα βαθιάς σκέψης και οργάνωσης. Με τον Γιώργο Γεωργιάδη συμμετείχαμε για καιρό σ' ένα μουσικό πρόγραμμα που κινούνταν μεταξύ Χατζιδάκι και τζαζ. Τότε βγάλαμε κάποια πρώτα συμπεράσματα κι αρχίσαμε να δουλεύουμε, επιχειρώντας να "μεταφράσουμε" μερικές χατζιδακικές μελωδίες σε μια δική μας "γλώσσα"».
Οχι διασκευή, μετάφραση
Δεν χρησιμοποιεί τυχαία την έννοια της «μετάφρασης» ο Καλαντζής: «Το ζητούμενο ήταν να μείνει ανέπαφο το ήθος, το ύφος και η διάθεση των κομματιών. Το αποτέλεσμα να είναι Χατζιδάκις και να είναι και τζαζ». Ο Γιάννης Αντωνόπουλος σ' αυτό το υλικό πρόσθεσε τις δικές του ενορχηστρώσεις που παραδόθηκαν στην Καμεράτα.
Η αλήθεια είναι ότι η μουσική του Χατζιδάκι είχε πάντα καλές σχέσεις με τους τζαζίστες. «Το ύφος του δεν ήταν ποτέ τζαζ -ούτε καν κοντά σ' αυτήν. Το μόνο που ίσως κάπως να διευκολύνει έναν τζαζ μουσικό είναι ότι η αρμονία του Χατζιδάκι είναι πιο δυτικότροπη σε σχέση με άλλους Ελληνες συνθέτες», λέει ο Καλαντζής. Και διευκρινίζει ότι η δική τους επιλογή είχε να κάνει και με το ότι «ένα τέτοιο ρεπερτόριο που έχει τόσο αγαπηθεί από τους ακροατές, είναι ευκολότερα προσβάσιμο από τους Ελληνες ακροατές, για τους οποίους η τζαζ δεν είναι η πρώτη τους επιλογή. Αντίστοιχα είναι ευκαιρία και οι ξένοι, να θυμηθούν έναν μεγάλο Ελληνα συνθέτη». Αλλωστε αυτή η δουλειά θα δισκογραφηθεί άμεσα και θα ταξιδέψει στο εξωτερικό.
Πιανίστας που κινείται άνετα μεταξύ κλασικής και τζαζ μουσικής κι επιπλέον καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιόνιου Πανεπιστημίου, ο Δημήτρης Καλαντζής μπορεί ίσως να βρει μία απάντηση γιατί οι Ελληνες εξακολουθούν να είναι κάπως επιφυλακτικοί με την τζαζ. «Δεν ξέρω αλλά πιθανολογώ ότι παίζει ρόλο το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουμε πολύ έντονη λαϊκή και παραδοσιακή μουσική, η οποία δεν αφήνει πολύ χώρο για άλλες - συμπεριλαμβανομένης και της κλασικής μουσικής. Είμαστε λιγάκι ενδοσκοπικοί. Και ασφαλώς είναι ένα ζήτημα που αφορά τη γενικότερη ελληνική παιδεία». Κι όμως παρ' όλα αυτά «το επίπεδο των νέων τζαζ μουσικών», τονίζει με ενθουσιασμό ο ίδιος, «είναι εξαιρετικό - δεν έχει καμία σχέση με αυτό που ήταν πριν από 15 χρόνια. Συνεχώς φτάνουν όλο και νεότεροι και πιο ταλαντούχοι μουσικοί. Κι αυτό είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την τζαζ σκηνή στη χώρα μας». *
ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Στο «Μια Παναγιά», η εισαγωγή είναι διακριτική με το μπάσο να μπαίνει πρώτο, το πιάνο και την τρομπέτα ν' ακολουθούν και το σαξόφωνο να κηρύσσει τελικά τις λάτιν προθέσεις μιας διασκευής που είναι όσο πρέπει τολμηρή απέναντι στο μελωδικό κομψοτέχνημα του Μάνου Χατζιδάκι.
Ο Μάνος την εποχή που ζούσε στη Νέα Υόρκη Το ίδιο ισχύει και για την «Μπαλάντα του Οδοιπόρου» που ακούγεται απρόβλεπτα σε ρυθμό drum 'n' bass. Αυτά κι άλλα πολλά συμβαίνουν όταν ένα κουιντέτο, επανδρωμένο με μερικούς από τους κορυφαίους Ελληνες τζαζίστες, συμπράττει με τους έγχορδους μουσικούς της Καμεράτα και «πειράζει» δημιουργικά κάποιες από τις εμβληματικές μελωδίες του Χατζιδάκι.
Σ' αυτή την περίπτωση μάλιστα που «Ο Μάνος Χατζιδάκις συναντά την τζαζ» σε μία και μοναδική συναυλία, μεθαύριο στις 8.30 μ.μ. στην Αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής, η ανταπόκριση του κόσμου υπήρξε αστραπιαία: «τα εισιτήρια ήταν sold out από τη δεύτερη μέρα», απαντούν ενθουσιασμένοι από το Μέγαρο.
Και πώς να μην είναι δηλαδή, αφού εκτός από την αυταξία του μουσικού εγχειρήματος, το κουιντέτο του Δημήτρη Καλαντζή εγγυάται την παρουσία πέντε top Ελλήνων jazzmen: Εκτός, δηλαδή, από τον ίδιο τον Καλαντζή στο πιάνο, μετράμε τον Τάκη Πατερέλη στο σαξόφωνο, τον Ανδρέα Πολυζωγόπουλο στην τρομπέτα και το φλικόρνο, τον Γιώργο Γεωργιάδη στο μπάσο και τον Αλέξανδρο-Δράκο Κτιστάκη στα τύμπανα. Και μαζί τους το σύνολο εγχόρδων της Καμεράτα, υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη.
Ο Καλαντζής και ο Γιάννης Αντωνόπουλος έκαναν τις τζαζ ενορχηστρώσεις, επιλέγοντας χατζιδακικά σημεία αναφοράς σαν και τα «Dedication», «Το φεγγάρι είναι κόκκινο», «Πες μου μια λέξη», «Το βαλς του αποχαιρετισμού», «Θάλασσα πλατιά», «Η μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων» κ.ά. «Η διασκευή ενός τόσο μεγάλου συνθέτη», εξηγεί ο πρώτος, «δεν μπορεί παρά να είναι αποτέλεσμα βαθιάς σκέψης και οργάνωσης. Με τον Γιώργο Γεωργιάδη συμμετείχαμε για καιρό σ' ένα μουσικό πρόγραμμα που κινούνταν μεταξύ Χατζιδάκι και τζαζ. Τότε βγάλαμε κάποια πρώτα συμπεράσματα κι αρχίσαμε να δουλεύουμε, επιχειρώντας να "μεταφράσουμε" μερικές χατζιδακικές μελωδίες σε μια δική μας "γλώσσα"».
Οχι διασκευή, μετάφραση
Δεν χρησιμοποιεί τυχαία την έννοια της «μετάφρασης» ο Καλαντζής: «Το ζητούμενο ήταν να μείνει ανέπαφο το ήθος, το ύφος και η διάθεση των κομματιών. Το αποτέλεσμα να είναι Χατζιδάκις και να είναι και τζαζ». Ο Γιάννης Αντωνόπουλος σ' αυτό το υλικό πρόσθεσε τις δικές του ενορχηστρώσεις που παραδόθηκαν στην Καμεράτα.
Η αλήθεια είναι ότι η μουσική του Χατζιδάκι είχε πάντα καλές σχέσεις με τους τζαζίστες. «Το ύφος του δεν ήταν ποτέ τζαζ -ούτε καν κοντά σ' αυτήν. Το μόνο που ίσως κάπως να διευκολύνει έναν τζαζ μουσικό είναι ότι η αρμονία του Χατζιδάκι είναι πιο δυτικότροπη σε σχέση με άλλους Ελληνες συνθέτες», λέει ο Καλαντζής. Και διευκρινίζει ότι η δική τους επιλογή είχε να κάνει και με το ότι «ένα τέτοιο ρεπερτόριο που έχει τόσο αγαπηθεί από τους ακροατές, είναι ευκολότερα προσβάσιμο από τους Ελληνες ακροατές, για τους οποίους η τζαζ δεν είναι η πρώτη τους επιλογή. Αντίστοιχα είναι ευκαιρία και οι ξένοι, να θυμηθούν έναν μεγάλο Ελληνα συνθέτη». Αλλωστε αυτή η δουλειά θα δισκογραφηθεί άμεσα και θα ταξιδέψει στο εξωτερικό.
Πιανίστας που κινείται άνετα μεταξύ κλασικής και τζαζ μουσικής κι επιπλέον καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιόνιου Πανεπιστημίου, ο Δημήτρης Καλαντζής μπορεί ίσως να βρει μία απάντηση γιατί οι Ελληνες εξακολουθούν να είναι κάπως επιφυλακτικοί με την τζαζ. «Δεν ξέρω αλλά πιθανολογώ ότι παίζει ρόλο το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουμε πολύ έντονη λαϊκή και παραδοσιακή μουσική, η οποία δεν αφήνει πολύ χώρο για άλλες - συμπεριλαμβανομένης και της κλασικής μουσικής. Είμαστε λιγάκι ενδοσκοπικοί. Και ασφαλώς είναι ένα ζήτημα που αφορά τη γενικότερη ελληνική παιδεία». Κι όμως παρ' όλα αυτά «το επίπεδο των νέων τζαζ μουσικών», τονίζει με ενθουσιασμό ο ίδιος, «είναι εξαιρετικό - δεν έχει καμία σχέση με αυτό που ήταν πριν από 15 χρόνια. Συνεχώς φτάνουν όλο και νεότεροι και πιο ταλαντούχοι μουσικοί. Κι αυτό είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την τζαζ σκηνή στη χώρα μας». *
ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου